500 zł na dziecko a praca za granicą
Czy mama albo tata dostaną pieniądze w ramach „500+”, gdy pracują i mieszkają za granicą? Sprawy związane z tą tematyką wyjaśnia Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej
Częścią wniosków o 500 zł na dziecko zajmują się marszałkowie województwa. W jakich przypadkach tak jest?
Wnioski muszą być przekazane do rozpatrzenia marszałkowi województwa, gdy jeden bądź więcej członków rodziny, która występuje o świadczenie wychowawcze (czyli „500+”), mieszka lub pracuje za granicą. Dotyczy to także rodziców rozwiedzionych lub żyjących w związkach partnerskich. Przepisy unijne nie pozwalają na pobieranie świadczeń rodzinnych równocześnie w różnych krajach. Jeśli ktoś korzysta już ze świadczenia o podobnym charakterze za granicą, nie otrzyma go w Polsce. To wynika z unijnych przepisów o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego.
Co to jest ta koordynacja?
To mechanizm, który zapobiega jednoczesnemu pobieraniu pełnej kwoty świadczeń o charakterze rodzinnym na te same dzieci w dwóch państwach w tym samym okresie.
Kto wyjaśnia przypadki takich rodziców?
Gdy do ich wniosków mają zastosowanie unijne przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, sprawami zajmują się marszałkowie województw – poprzez regionalne ośrodki polityki społecznej (ROPS), które im podlegają. Działa 16 takich ośrodków, po jednym w każdym województwie. Gdy rodzic przebywa w innym państwie UE i złoży tam wniosek o świadczenia rodzinne, tamtejszy organ informuje o tym marszałków województw w Polsce. Marszałek przekazuje te informacje do właściwej gminy.
A gdy ktoś będzie pobierał podwójne świadczenie?
W przypadku pobierania świadczenia rodzinnego za granicą i świadczenia wychowawczego w Polsce trzeba będzie zwrócić przyznane pieniądze wraz z odsetkami - w Polsce lub za granicą.
Jaka jest kolejność wypłacania świadczeń?
W pierwszej kolejności świadczenia przyznawane są z tytułu zatrudnienia lub pracy na własny rachunek. W drugiej kolejności – z tytułu otrzymywania emerytury lub renty. W ostatniej kolejności - na podstawie miejsca zamieszkania. Państwo mające pierwszeństwo wypłaca pełną kwotę świadczeń rodzinnych, po spełnieniu kryteriów przewidzianych w jego ustawodawstwie. Drugi kraj wypłaca dodatek dyferencyjny.
Co to za dodatek?
To kwota wynosząca różnicę między wysokością świadczeń – w przypadku, gdy ich wysokość w drugim państwie przewyższa sumę świadczeń w pierwszym kraju. Chodzi o to, by osoba zainteresowana otrzymała najwyższą możliwą kwotę świadczeń przewidzianą w przepisach jednego z państw członkowskich.
Mieszkamy z dziećmi w Norwegii, gdzie pracujemy. Czy możemy starać się o „500+”?
Gdy cała rodzina przebywa na terytorium Norwegii, wypłata wszystkich świadczeń rodzinnych (do takich zalicza się „500+”) powinna odbywać się wyłącznie na podstawie prawa norweskiego.
Pracujemy z mężem w Czechach. Dzieci zostawiliśmy w Polsce pod opieką dziadków. Dostajemy na nie czeski zasiłek rodzinny. Otrzymamy „500+”?
Zgodnie z przepisami unijnymi pierwszeństwo w wypłacie wszystkich świadczeń rodzinnych, w tym wychowawczego, ma kraj, w którym wykonywana jest działalność zawodowa. W związku z tym, że pracują państwo w Czechach, pierwszeństwo do wypłaty świadczeń rodzinnych ma właśnie tamtejsze ustawodawstwo. Dlatego też w Czechach wypłacane są świadczenia rodzinne. Polska jako państwo właściwe w drugiej w kolejności (ze względu na zamieszkanie dzieci) może jedynie wypłacić dodatek dyferencyjny. Dotyczy to przypadku, kiedy kwota świadczeń rodzinnych przyznanych w Czechach będzie niższa od kwoty świadczeń należnych w Polsce – tak aby rodzina otrzymała jedną, najwyższą kwotę świadczeń, przewidzianą przez poszczególne ustawodawstwa.
Mąż pracuje w Niemczech i tam otrzymuje świadczenia rodzinne dla naszych dzieci. Ja mieszkam z nimi w Polsce, nie pracuję. Czy otrzymam „500+”?
Pierwszeństwo w wypłacie wszystkich świadczeń rodzinnych ma państwo, w którym wykonywana jest działalność zawodowa. Jeżeli mąż pracuje w Niemczech, a pani nie pracuje zawodowo w Polsce, pierwszeństwo do wypłaty świadczeń rodzinnych ma ustawodawstwo niemieckie. Polska może jedynie wypłacić dodatek dyferencyjny.
Mój mąż też pracuje w Niemczech, ale ja z dziećmi mieszkam w Polsce i tu pracuję.
W przypadku zatrudnienia w dwóch różnych państwach (mąż w Niemczech, pani w Polsce) brane jest pod uwagę miejsce zamieszkania dzieci. W związku z powyższym pierwszeństwo do wypłaty wszystkich świadczeń rodzinnych, w tym świadczenia wychowawczego, ma ustawodawstwo polskie. Niemcy mogą jedynie wypłacić dodatek dyferencyjny.
Z dwojgiem dzieci mieszkamy w Anglii, gdzie pracujemy. Trzecie nasze dziecko zostało w Polsce. Czy otrzymamy po 500 złotych na dziecko?
Świadczenia rodzinne w pierwszej kolejności wypłacane są w tym państwie, w którym prowadzona jest działalność zawodowa. W następnej kolejności bierze się pod uwagę miejsce zamieszkania dzieci. W państwa przypadku pierwszeństwo do wypłaty wszystkich świadczeń rodzinnych na wszystkie dzieci, w tym również świadczenia wychowawczego, ma Wielka Brytania. Polska jako państwo drugie w kolejności może wypłacić jedynie dodatek dyferencyjny.
Źródło: MINISTERSTWO RODZINY, PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ
Ważne informacje
Terminy. Ile trwa załatwienie sprawy
W okresie przejściowym marszałek ma trzy miesiące na wydanie decyzji – od momentu złożenia i wpływu wniosku wraz z niezbędnymi dokumentami z organu właściwego do ROPS. Gdy potrzebne są dodatkowe dokumenty czy wyjaśnienia, ten termin może być przedłużony.
Przepisy unijne nie zawierają precyzyjnych terminów, w jaki czasie powinna zostać udzielona odpowiedź na zapytanie instytucji innego państwa UE. Przyjmuje się, że okres ten nie powinien przekroczyć trzech miesięcy od daty otrzymania zapytania.
Pomoc. Czy dowiesz się, że termin jest dłuższy?
Czy ROPS (regionalny ośrodek polityki społecznej, będący jednostką bezpośrednio podległą marszałkowi) informuje o wydłużeniu terminu wydania decyzji? Wiemy już przecież, że w poszczególnych sprawach może być konieczne zwrócenie się do instytucji zagranicznych, aby sprawdzić uprawnienia do świadczeń w innym państwie.
W każdym takim przypadku ROPS powinien poinformować o przedłużeniu postępowania ze względu na potrzebę zgromadzenia dodatkowych informacji i wskazać termin jej załatwienia, wyjaśnia Ministerstwo Rodziny.
Informacje. Tu zapytasz o „Rodzinę 500+”
Wygasła już ministerialna infolinia dot. programu. Informacje na jego temat nadal uzyskasz telefonicznie w wydziale polityki społecznej swojego urzędu wojewódzkiego. Ale podstawowym źródłem wiedzy w konkretnej, indywidualnej sprawie powinien być gminny organ realizujący świadczenia wychowawcze – właściwy ze względu na miejsce zamieszkania osoby ubiegającej się/otrzymującej 500 zł. W praktyce jest to najczęściej ośrodek pomocy społecznej lub urząd miasta/gminy. W sprawach, w których zastosowanie mają unijne przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego – urząd marszałkowski / regionalny ośrodek polityki społecznej.
Wyjaśnienie
Gdy były mąż pracuje za granicą
Przykład z życia: mama pyta, resort rodziny wyjaśnia.
Były mąż i ojciec mojego pierwszego dziecka mieszka i pracuje w Wielkiej Brytanii. Ja mieszkam w Polsce z obecnym mężem, naszym wspólnym dzieckiem oraz moim dzieckiem z pierwszego małżeństwa. Nie pracuję. Czy dostaniemy świadczenia „500+” na obydwoje dzieci? – pyta mama.
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej na to jej pytanie odpowiedziało tak: Z uwagi na to, że ojciec pierwszego dziecka przebywa i pracuje na terytorium Wielkiej Brytanii w odniesieniu do świadczeń rodzinnych (a takim, przypominamy, jest również świadczenie wychowawcze) na to dziecko będą miały zastosowanie przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Oznacza to, że wniosek powinien być rozpatrzony przez marszałka województwa (regionalny ośrodek polityki społecznej).
Tym samym złożony przez mamę wniosek o świadczenie wychowawcze na to dziecko będzie przesłany do rozpatrzenia przez państwo właściwe w pierwszej kolejności (z tytułu zatrudnienia ojca dziecka) – czyli Wielką Brytanię. Tamtejsza instytucja powinna wydać decyzję w odniesieniu do wszystkich świadczeń rodzinnych należnych w Anglii.
W przypadku kiedy świadczenia brytyjskie będą niższe niż należne w Polsce, strona polska powinna wydać decyzję w sprawie dodatku dyferencyjnego.
Świadczenie wychowawcze w postaci dodatku dyferencyjnego na pierwsze dziecko będzie mogło zostać wypłacone wyłącznie po spełnieniu warunku kryterium dochodowego określonego przepisami polskimi. W odniesieniu do drugiego dziecka decyzja w sprawie świadczenia wychowawczego zostanie wydana w oparciu o przepisy krajowe – przez gminę.
Przypominamy: nie na każde dziecko przysługują pieniądze.
500 zł co miesiąc jest na drugie i każde kolejne. Na pierwsze jest kryterium dochodowe.