Artylerzysta ze Świlczy zatrzymał bolszewików pod Dytiatynem. Sowieci, którzy ponieśli duże straty, zarąbali go szablami

Bitwa pod Dytiatynem w wojnie polsko-bolszewickiej stała się symbolem heroizmu naszych żołnierzy. Wśród tych, którzy za cenę życia do końca wytrwali na posterunku, był Franciszek Wątroba z podrzeszowskiej Świlczy.

Świadkowie, którzy znaleźli zwłoki Franciszka Wątroby, opowiadali, że nieboszczyk leżał na pobojowisku bez odzieży, skatowany i oszpecony: miał wypalone oczy i trzy gwiazdy na brzuchu.

- Wątroba był porucznikiem, zatem według istniejącego wtedy w polskiej armii oznaczenia tego stopnia, na mundurze miał dwie gwiazdki. Być może to właśnie poddało Sowietom myśl, aby mu wyciąć lub wypalić na ciele trzy gwiazdy i w taki sposób go „awansować” - domniemywa Artur Szary, autor broszury o Franciszku Wątrobie, prezes Towarzystwa Przyjaciół Świlczy.

Można powiedzieć, że oprawcom Polaka mimowolnie udało się - w pewnym sensie - przewidzieć przyszłość. Franciszek Wątroba pośmiertnie rzeczywiście został bowiem awansowany na kapitana. Zachowała się nawet jego portretowa fotografia w mundurze z trzema gwiazdkami. Również portret ten wykonano zapewne już po śmierci Wątroby.

„Bateria Śmierci”

Franciszek Wątroba stracił życie w wojnie polsko-bolszewickiej. Prawie co do dnia 100 lat temu, 16 września 1920 roku, niedaleko wsi Dytiatyn w Małopolsce Wschodniej (dziś Ukraina), rozegrała się bitwa, która - jak parę innych bitew - doczekała się miana „Polskich Termopili”. Nasza piechota oraz artylerzyści, w tym 4 bateria 1 Pułku Artylerii Górskiej, który został uformowany w Nowym Sączu i którego oficerem był Franciszek Wątroba, starli się pod Dytiatynem z osławionymi „Czerwonymi Kozakami” (8 Dywizja Kawalerii), wspomaganymi przez piechotę.

- Sowieci oficjalnie nie podali, ilu dokładnie ich wtedy walczyło, ale wiadomo, że od 2 do 3 tysięcy. Żołnierzy Wojska Polskiego było nieco ponad 600. Siły nieprzyjacielskie były więc kilka razy liczniejsze, a przy tym lepiej wyposażone - zaznacza Artur Szary.