Co możemy zrobić, by wzrosła przysługująca nam emerytura

Monika Kiełczyńska

Korzystna zmiana przepisów dotyczy m.in. zasad ustalania wysokości kapitału początkowego emerytury.

Otóż przeliczenia emerytury od podstawy wymiaru dokonuje się na wniosek emeryta, gdy spełnione zostały łącznie następujące warunki:

• do przeliczenia podstawy wymiaru emerytury zostały wskazane wynagrodzenia przypadające w całości lub części po przyznaniu emerytury tj. z okresu:
  - kolejnych 10 lat kalendarzowych przypadających w ostatnich 20 latach kalendarzowych, poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o przeliczenie emerytury,
  - dowolnie wybranych przez emeryta 20 lat kalendarzowych, w których podlegał on ubezpieczeniu, przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku o przeliczenie emerytury;
• na podstawie wskazanych wynagrodzeń udowodniono, że nowo ustalony wskaźnik wysokości podstawy wymiaru będzie wyższy niż 250 proc.

Ponowne ustalenie wysokości emerytury na podstawie art. 110a możliwe jest tylko raz. Przeliczeniu podlega wyłącznie emerytura a wskaźnik podstawy jej wymiaru zostaje ograniczony do 250 proc.

Z wcześniejszej emerytury na emeryturę na nowych zasadach

Dzięki kolejnej zmianie (dod. art. 55a) , osoby, które urodziły się przed 1 stycznia 1949 r i pobierały wcześniejszą emeryturę mogą wystąpić z wnioskiem o emeryturę według nowych zasad, jeżeli będzie to dla nich korzystne i spełnione zostaną odpowiednie warunki:

• kontynuacja ubezpieczeń emerytalnego i rentowych po osiągnięciu wieku emerytalnego (należy zwrócić uwagę, że przepis ten nie będzie dotyczył osób, które osiągnęły powszechny wiek emerytalny przed 1 stycznia 1999 r., mowa jest bowiem o kontynuowaniu ubezpieczeń emerytalnego i rentowych, a nie objęciu ich po raz pierwszy w chwili osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego, ubezpieczenia emerytalne i rentowe odnoszą się do nowego systemu ubezpieczeń społecznych, wprowadzonego 1 stycznia 1999 r.);
• wniosek o przyznanie emerytury został przekazany do ZUS po 31 grudnia 2008 r.;
• wysokość emerytury obliczona według nowych zasad jest wyższa od wcześniejszej emerytury.

Osoby, które pobrały wcześniejszą emeryturę muszą liczyć się z tym, że ich kapitał, na podstawie którego wyliczana jest nowa emerytura, zostanie uszczuplony o kwotę pobranych wcześniej świadczeń w wysokości przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Z wnioskiem o przyznanie emerytury na nowych zasadach mogą wystąpić też osoby, które spełniają wymienione warunki i już są na emeryturze od powszechnego wieku emerytalnego ze starego systemu, ale wcześniej z uwagi na obowiązujące przepisy, odmówiono im prawa do emerytury na nowych zasadach.

Tablica średniej długości życia

Wysokość emerytury obliczanej według nowych zasad zależy m.in. od podawanej przez Główny Urząd Statystyczny dalszej średniej długości życia. Ta może być inna w chwili osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego i wystąpienia z wnioskiem o przyznanie świadczenia. W konsekwencji mogłoby dojść do sytuacji, w której osoba dłużej aktywna zawodowo miałaby niższe świadczenie od tego, jakie uzyskałaby przechodząc na emeryturę od razu po uzyskaniu powszechnego wieku emerytalnego.
Przed zmianą ustawy do obliczenia wysokości emerytury przyjmowano dane z tablicy aktualnej na czas złożenia wniosku. Po zmianie można wybrać wariant korzystniejszy dla ubezpieczonego, czyli średnią długość życia z dnia osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego albo z chwili złożenia wniosku o przyznanie prawa do emerytury.

Uwaga! Niezależnie od tego, która z tablic zostanie zastosowana przy wyliczeniu emerytury, średnią dalszą długość życia ustala się dla wieku, w którym osoba przechodzi na emeryturę.
Osoby, które mają już przyznaną emeryturę na nowych zasadach z zastosowaniem poprzednio obowiązujących przepisów, mogą złożyć do ZUS-u wniosek o przeliczenie emerytury.

Kapitał początkowy - zmiany

Nowe zasady ustalania kapitału początkowego za okresy opieki nad dzieckiem dotyczą np. okresu urlopu wychowawczego lub urlopu bezpłatnego. Przed nowelizacją ustawy były to okresy nieskładkowe, które uwzględniało się po 0,7 proc. podstawy wymiaru przy obliczaniu emerytury. Po zmianie okresy te nadal są okresami nieskładkowymi, ale przyjmuje się do nich przelicznik w wysokości 1,3 proc. podstawy wymiaru.

Zmiany dotyczące kapitału początkowego

Nowe zasady ustalania kapitału początkowego za okresy opieki nad dzieckiem dotyczą np. okresu urlopu wychowawczego lub urlopu bezpłatnego. Przed nowelizacją ustawy były to okresy nieskładkowe, które uwzględniało się po 0,7 proc. podstawy wymiaru przy obliczaniu emerytury. Po zmianie okresy te nadal są okresami nieskładkowymi, ale przyjmuje się do nich przelicznik w wysokości 1,3 proc. podstawy wymiaru.

Osoby, którym kapitał początkowy został już wyliczony i uwzględniony przy wyliczaniu emerytury, mogą złożyć wniosek o ponowne przeliczenie emerytury z uwzględnieniem zmian w przepisach. Pozostałym osobom kapitał zostanie przeliczony z uwzględnieniem wszystkich zmian w przepisach, przy okazji składania wniosku o emeryturę.

Autor: Monika Kiełczyńska