Co przyniosła ze sobą Armia Czerwona? [WYWIAD Z HISTORYKIEM IPN]

Dr Tomasz Toborek z łódzkiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej opowiada o tym co wydarzyło się w Łodzi i innych miastach regionu w styczniu 1945 roku. Czy zostały wyzwolone?

Przez wiele lat hucznie świętowano kolejne rocznice wyzwolenia polskich miast w styczniu 1945 roku przez Armię Czerwoną. Czy dziś tamte wydarzenia należy traktować jako wyzwolenie czy też rozpoczęcie nowej okupacji?
Na pewno skończyła się okupacja niemiecka, ale też nastąpiło nowe zniewolenie. Jest pewna tendencja do usprawiedliwiania tego co politycznie wydarzyło się wtedy w Europie i podkreślania, że „jednak coś zawdzięczamy Sowietom”. Trzeba jednak pamiętać, że okupacja niemiecka była także wynikiem polityki sowieckiej i porozumienia dwóch wrogich mocarstw w 1939 r. To, że później Związek Sowiecki stał się „sojusznikiem naszych sojuszników” wynikało z faktu niemieckiej agresji na ZRSS a nie jakiegokolwiek przejawu dobrej woli. Wydarzenia z lat 1944-1945 to już stopniowy proces uzależniania Polski i eliminacji osób, które mogą się temu zniewoleniu przeciwstawić. Pamiętajmy, że cześć osób realnie oceniając sytuację, jeszcze przed wkroczenie Armii Czerwonej wiedziało, że nie jest to prawdziwe wyzwolenie. Stanisław Sojczyński „Warszyc”, a więc osoba która postanowiła zbrojnie przeciwstawić się sowieckej dominacji podkreślał, by w żadnym wypadku nie ufać Sowietom. Uważał - jak często pisał w swoich rozkazach - że idą na Berlin „we własnym interesie imperialnym”. I tak niestety było. Osoby zaangażowane w działalność niepodległościową nie miały co do tego żadnych wątpliwości.