Co się zmieni w emeryturach od października [relacja z dyżuru]

Jolanta Zielazna

Kto będzie mógł przejść na emeryturę od 1 października? Czy świadczenie okaże się niższe i o ile? Czy składać wniosek o emeryturę po rencie? - na pytania dotyczące zmian w emeryturach, wchodzących w życie 1 października odpowiadała Dorota Wachowiak, zastępca naczelnika Wydziału Świadczeń Emerytalno-Rentowych Oddziału ZUS w Bydgoszczy.

W ubiegłym roku w październiku skończyłam 60 lat i powinnam pracować do ukończenia 61 lat i 4 miesięcy, czyli do lutego przyszłego roku. Jak to wygląda, gdybym chciała przejść na emeryturę w październiku. Koleżanki chcą odejść na emeryturę nawet we wrześniu, bo chodzą słuchy, że później, po wrześniu, będą obniżone emerytury.
Obniżanie emerytur w związku z wejściem z życie ustawy obniżającej wiek emerytalny to plotka. Ustalanie wysokości emerytury pozostaje na tych samych zasadach. Podstawę obliczenia emerytury stanowią składki na ubezpieczenie emerytalne z uwzględnieniem ich waloryzacji, zewidencjonowane na ostatni dzień miesiąca, poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje emerytura z FUS oraz zwaloryzowany kapitał początkowy. Podstawa obliczenia emerytury z FUS zostanie podzielona przez średnie dalsze trwanie życia.

Czy jeśli przejdę na emeryturę w październiku zamiast w lutym, będzie jakaś różnica w wysokości?
Będzie. Wynika to z tego, że nie wpłyną składki za kolejne cztery miesiące pracy i nie będzie jednej kwartalnej waloryzacji. Należy też pamiętać, że średnie dalsze trwanie życia w październiku będzie dłuższe aniżeli w miesiącu lutym.

Gdybym jednak chciała pracować do lutego przyszłego roku, to nie ma żadnego problemu?
Oczywiście, że nie ma. Może pani złożyć wniosek o emeryturę w październiku, nie zwalniając się z pracy. My emeryturę pani przyznamy, ale jej nie wypłacimy, póki nie rozwiąże pani stosunku pracy. Kiedy pani przestanie pracować, przyniesie świadectwo pracy oraz wniosek o podjęcie wypłaty emerytury, wówczas raz jeszcze ją przeliczymy w celu ustalenia ostatecznej wysokości i podejmiemy wypłatę świadczenia. Podsumowując: wniosek może zostać złożony bez rozwiązania stosunku pracy, ale wypłata emerytury będzie zawieszona.

Słyszałam, że są miesiące, w których nie powinno się przechodzić na emeryturę, bo jest to niekorzystne dla emeryta. Podobno kwiecień i czerwiec są takimi miesiącami.
Kwiecień nie. Najmniej korzystny jest czerwiec.

Kiedy w miesiącu najlepiej złożyć wniosek - ostatniego dnia czy wcześniej? Chciałabym pobrać i pensję, i emeryturę.
Żeby otrzymać w danym miesiącu emeryturę i wynagrodzenie z tytułu zatrudnienia, należy rozwiązać stosunek pracy nie ostatniego dnia miesiąca, ale najpóźniej przedostatniego dnia danego miesiąca kalendarzowego i od razu przynieść świadectwo pracy wraz z wnioskiem o podjęcie wypłaty emerytury.

26 września skończę 66 lat. Od 1 października chce przejść na emeryturę. Jak ona będzie liczona?
Podstawę obliczenia emerytury stanowią składki na ubezpieczenie emerytalne z uwzględnieniem ich waloryzacji, zewidencjonowane na ostatni dzień miesiąca, poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje emerytura z FUS oraz zwaloryzowany kapitał początkowy. Podstawa obliczenia emerytury z FUS zostanie podzielona przez średnie dalsze trwanie życia.

Mąż pod koniec listopada skończy 65 lat. gdyby w grudniu złożył wniosek o emeryturę, to jaka będzie ostatnia waloryzacja składek roczna i kwartalna?
Jeśli złoży wniosek w czwartym kwartale danego roku - ostatniej kwartalnej waloryzacji składek dokonuje się za drugi kwartał danego roku. Pozostałe składki będą doliczone nominalne.

Czy ustalony jest jakiś limit minimalnego stażu od 1 października, by dostać emeryturę? Była mowa o 5 czy 15 latach?
Nie, nie ma wymogu stażowego. Trzeba osiągnąć wiek emerytalny i choć jeden dzień pozostawać w ubezpieczeniu. Jednak żeby dostać minimalną emeryturę, czyli obecnie 1000 zł, kobieta musi udokumentować od 1 października 20 lat składkowych i nieskładkowych.

Jestem już na emeryturze. Nie miałam uznanych 22 lat stażu, bo miałam za dużo nieskładkowych. Czy od października automatycznie będę miała najniższą emeryturę, bo mam uznanych więcej, niż 20 lat.
Od 1 października 2017 r. nastąpi podwyższenie z urzędu do kwoty najniższej emerytury (wynoszącej od 1 marca 2017 r. 1000 zł) emerytur pobieranych przez kobiety, które nie udowodniły stażu wynoszącego 21/22 lata, a mają udowodniony staż wynoszący 20 lat.

Pobieram emeryturę częściową, w październiku ukończę 66 lat i 3 miesiące, a od 1 października można przejść na emeryturę od 65 lat. Składając wniosek o emeryturę częściową już nie pracowałem i teraz też nie pracowałem. Będę chciał przejść na całą emeryturę. Czy dostanę ją z urzędu?
Nie, żeby przejść na pełną emeryturę z tytułu osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego musi pan złożyć wniosek.

Osoba pobiera obecnie polską emeryturę, nie bardzo kto ma się nią opiekować, więc chce przebywać w Niemczech i tam ktoś z rodziny będzie się nią opiekował. Czy to nie zmienia niczego w otrzymywaniu polskiej emerytury?
Nie. To jest jej emerytura, którą wypracowała i nie ma znaczenia, gdzie będzie ją pobierać.

Dwie osoby, mąż i żona, prowadzą działalność gospodarczą na zasadzie spółki cywilnej. Oboje od 1 października mogą przejść na emeryturę. Mąż będąc wspólnikiem spółki cywilnej prowadzi jeszcze indywidualną działalność gospodarczą - zakład usługowy, ma oddzielny NIP i oddzielny adres. Jeśli te dwie osoby: mężczyzna, który przekracza 65 lat i kobieta, która przekracza 60 lat, przechodzą na emeryturę, czy mogą dalej mogą prowadzić działalność w postaci spółki cywilnej?
Nie jest wymagane zamykanie tej działalności.

Czyli osoby pobierające emeryturę, a co za tym idzie, niepłacące ZUS, mogą dalej jako właściciele sprawować opiekę nad działalnością spółki, w której są pracownicy, osiągając ograniczone przepisami niewielkie dochody?
Po osiągnięciu wieku emerytalnego nie ma ograniczeń w uzyskiwaniu dochodów, może pan zarabiać, ile chce.

Większe zarobki powodują chyba utratę emerytury?
Po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego nie ma ograniczeń w osiąganiu przychodu.

Odprowadzamy ZUS jako właściciele spółki cywilnej i ja dodatkowo płacę ZUS z firmy usługowej. Czy po osiągnięciu wieku emerytalnego przestaję płacić ZUS od obu firm?
Może pan płacić, ale nie musi, bo nie ma takiego obowiązku. Obowiązkowa jest tylko składka na ubezpieczenie zdrowotne. Natomiast składka emerytalno-rentowa jest dobrowolna. Wtedy będzie pan mógł przeliczać swoje świadczenie.

Przepracowałem 37 lat, w listopadzie ubiegłego roku skończyłem 65 lat, od 10 lat jestem na rencie. Od 1 października chciałbym przejść na emeryturę. Czy dostanę ją z urzędu?
Nie. Jeśli chce pan przejść z renty z tytułu niezdolności do pracy na emeryturę w obniżonym wieku emerytalnym od 1 października 2017 roku, a nie w wydłużonym wieku, musi pan złożyć wniosek o przyznanie emerytury. Proszę jednak pamiętać, że składając taki wniosek traci pan prawo do gwarancji wypłaty emerytury w wysokości renty. Czyli jeżeli emerytura będzie niższa od renty, to będziemy płacić tę niższą emeryturę. Jeśli pan wniosku nie złoży i ZUS przyzna emeryturę z urzędu, to zachowuje pan prawo do wypłaty emerytury w wysokości pobieranej dotychczasowo renty.

W sierpniu skończę 66 lat, czyli od 1 października mógłbym przejść na emeryturę. Zgodnie z obecnymi przepisami musiałbym pracować do grudnia. Czy stracę coś na tym, że przejdę w październiku, a nie w grudniu? Chodzą plotki, że mogę stracić, jeśli nie będę pracował do grudnia.
Świadczenia wylicza się tak samo bez względu na to czy jest to październik czy grudzień. Należy jednak pamiętać, że będzie pan miał mniej odprowadzonych składek na indywidualne konto za te 2-3 miesiące oraz średnie dalsze trwanie życia będzie dłuższe w październiku aniżeli w grudniu. Stąd będzie wynikała różnica w wysokości emerytury.

W tym roku kończę 57 lat. Mam 31 lat składkowych i 3 lata na wychowywanie dzieci. Czy wracają wcześniejsze emerytury, na które kobieta może przejść gdy skończy 55 lat i ma 30 lat pracy?
Nie. Powraca jedynie wiek emerytalny, który dla kobiet od 1 października wynosi 60 lat.

W lipcu br. kończę 60 lat, obecnie pobieram świadczenie przedemerytalne. Czy aby otrzymać emeryturę będę musiała złożyć wniosek, czy ZUS wyda decyzję z urzędu?
Osoby, które przed 1 października mają ustalone prawo do świadczenia przedemerytalnego zachowują prawo do tego świadczenia do dnia osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego. Jednakże mając ukończony wiek 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn, mogą zgłosić wniosek o emeryturę na podstawie art. 24 ustawy emerytalnej. Wówczas prawo do świadczenia przedemerytalnego ustanie wcześniej.

Kapitał początkowy wyliczony wcześniej zaliczał mi 170 miesięcy okresu składkowego oraz okresy nieskładkowe - razem było 20 lat pracy. Teraz, po ponownym przeliczeniu w 2017 r. okazało się, że jest tylko 140 miesięcy składkowych plus okresy nieskładkowe (na wychowanie dzieci i urlopy bezpłatne) - razem 72 miesiące, co daje razem 17 lat pracy. Obecnie nie pracuję i mam już 60 lat. Czy otrzymam w październiku emeryturę?
Uzyskanie nowej emerytury w wieku obniżonym do 60/65 lat nie jest uzależnione od posiadania określonego stażu ubezpieczeniowego. Wobec tego może pani złożyć wniosek o emeryturę nie wcześniej niż miesiąc przed nabyciem prawa do tego świadczenia.

W kwietniu br. ukończyłem 65 lat i od 1 października wybieram się na emeryturę - będę więc miał w momencie przejścia na emeryturę 65 lat i 5 miesięcy życia. Nadmieniam, że 1 sierpnia będę miał 46 lat pracy.
Jak obliczona będzie wysokość mojej emerytury? Czy liczona będzie tylko wartość ogółem kwot zewidencjonowanych (czyli suma zwaloryzowanego kapitału początkowego plus zwaloryzowane składki emerytalne plus składki emerytalne w wys. nominalnej) dzielona przez potencjalną długość życia? Ile w moim przypadku ta potencjalna długość życia będzie wynosiła?
Czy na wysokość mojej emerytury wpływ będzie miała ilość lat pracy? (w moim przypadku - 46 lat)? Jeżeli wpływ będą miały lata pracy, to czy od łącznej liczby lat pracy odliczone będą okresy chorobowe (nieskładkowe) i czy będą one liczone przez cały okres mojej pracy, czy z pewnego (jakiego?) okresu?
Podstawę obliczenia emerytury z FUS, stanowią składki na ubezpieczenie emerytalne z uwzględnieniem ich waloryzacji, zewidencjonowane na ostatni dzień miesiąca, poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje emerytura z FUS oraz zwaloryzowany kapitał początkowy. Podstawa obliczenia emerytury z FUS zostanie podzielona przez średnie dalsze trwanie życia. Emerytura będzie przysługiwała od miesiąca zgłoszenia wniosku, nie wcześniej jednak niż od dnia osiągnięcia wieku 65 lat. Średnie dalsze trwanie życia dla osoby w wieku 65 lat 5 miesięcy wg tablic ogłoszonych przez GUS i obowiązujących od 1 kwietnia 2017 roku wynosi 216,1 miesięcy. Zgodnie z art. 25 a ust. 2 ustawy emerytalnej, w przypadku ustalania wysokości emerytury w trzecim kwartale danego roku - ostatniej kwartalnej waloryzacji składek dokonuje się za pierwszy kwartał danego roku. Staż pracy istotny jest do ustalenia wysokości kapitału początkowego na dzień 31 grudnia 1998 roku. Od 1 stycznia 1999 roku istotny wpływ na wysokość emerytury ma ilość zewidencjonowanych składek na indywidualnym koncie ubezpieczonego.

Mąż w czerwcu kończy 65 lat. Czy zgodnie z nową ustawą może w październiku przejść na emeryturę? Ma wątpliwości, bo ktoś mu powiedział, że mogą pójść tylko ci, którzy 65 lat skończą po wprowadzeniu ustawy, czyli po 1 października 2017 r.
Nie jest to prawdą. Na emeryturę mogą przejść także osoby, które przed 1 października 2017 roku ukończyły wiek emerytalny obniżony do 60/65 lat, ale przed tym dniem nie ukończyły podwyższonego wieku emerytalnego, tj.:

• kobiety urodzone po 30.06.1956r. a przed 1.10.1957r. oraz
• mężczyźni urodzeni po 30.06.1951r. a przed 1.10.1952 r.

Jestem zdecydowany odejść na emeryturę na przełomie września i października 2017 roku. 2 października 2017 roku kończę 65 lat. Mam zaliczoną pracę w warunkach szkodliwych. Jak mam się dowiedzieć, który z wariantów odejścia na emeryturę jest dla mnie korzystniejszy finansowo?
Pierwszy wariant przy przejściu na emeryturę 30.09.2017 roku z wykorzystaniem warunków szkodliwych.
Drugi wariant przy przejściu na emeryturę 2.10.2017 roku z rekompensatą za warunki szkodliwe.
Od 1 lipca tego roku w Oddziale ZUS w Bydgoszczy na salach obsługi klienta będą dostępni doradcy emerytalni, którzy na podstawie kalkulatorów emerytalnych będą mogli wyliczyć panu hipotetyczną emeryturę.

Żona urodziła się w kwietniu 1956 roku. Według decyzji o ustaleniu kapitału początkowego miała przepracowane 16 lat składkowych i 5 lat i 9 miesięcy nieskładkowych. Obecnie jeszcze pracuje. Jak wygląda jej sprawa z przejściem na emeryturę? Jakie zmiany są przy ustalaniu wysokości emerytury uwzględniając urlop macierzyński - bo podobno też są jakieś zmiany?
Zmiany, o które pan pyta, dotyczą wyliczenia kapitału początkowego. Wprowadziła je ustawa z 5 marca 2015 roku, (weszła w życie od 1 maja 2015 r.) Osobom, które przebywały na urlopach wychowawczych okres ten jest liczony po 1,3 proc. za każdy miesiąc, analogicznie jak okresy składkowe. Należy jednak pamiętać, że okres ten nadal pozostaje okresem nieskładkowym. Nic nie stoi na przeszkodzie, by pana żona złożyła już teraz wniosek o przeliczenie kapitału początkowego w związku ze zmianami, które były w 2015 roku.