Dr Barbara Białynicka-Birula: Szczepionka przeciw pneumokokom uchroni dzieci przed sepsą [ROZMOWA]

Jolanta Gromadzka-Anzelewicz

Z dr Barbarą Białynicką-Birulą, pediatrą z Domu Medycznego „Kołobrzeska”, rozmawia Jolanta Gromadzka-Anzelewicz

Kilka dni temu minister zdrowia podpisał rozporządzenie, które wprowadza do kalendarza obowiązkowych szczepień ochronnych szczepionkę przeciw pneumokokom. To dobra wiadomość?

To bardzo dobra wiadomość, i to nie tylko dla lekarzy pediatrów, ale i dla rodziców, dla których pełnopłatne szczepionki były zbyt dużym obciążeniem finansowym. Na tak rozszerzony kalendarz szczepień czekaliśmy już od dawna. Co prawda część dzieci była szczepiona przeciw pneumokokom za darmo, ale była to grupa ograniczona do wcześniaków, dzieci chorych przewlekle, z niską wagą urodzeniową itp. Byliśmy jednym z ostatnich krajów UE, w którym to szczepienie - tak ważne - nie było powszechne.

Dlaczego tak ważne?

Dlatego że pneumokokowe zapalenia płuc są jedną z najczęstszych infekcji u dzieci i osób starszych. Bakterie te odpowiadają za tak częste choroby jak zapalenie ucha mogące powodować niedosłuch lub głuchotę, zapalenia zatok czy zaostrzenia przewlekłego zapalenia oskrzeli. Inwazyjna choroba pneumokokowa (IChP), która przybiera postać ciężkiego zapalenia płuc, zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych czy sepsy, może prowadzić nawet do śmierci dziecka.

Miała Pani tak ciężkich pacjentów?

Tak, nie są to odosobnione przypadki. W mojej praktyce w przychodni nie zdarzają się one co prawda na co dzień, jednak w szpitalach i klinikach dziecięcych pacjentów zakażonych bakterią Streptococcus pneumoniae jest bardzo dużo. Szczyt zachorowań przypada na okres między 6 a 18 miesiącem życia dziecka, co nie znaczy, że młodsze niemowlęta nie chorują. Bardzo się tego boimy ze względu na to, że system odpornościowy małego dziecka jest jeszcze bardzo niedojrzały i niezdolny do obrony przed tego typu bakteriami. Przechorowanie inwazyjnej choroby pneumokokowej może pozostawić trwałe ślady w postaci upośledzenia umysłowego, padaczki, zaburzeń rozwoju dziecka. Trzeba też wiedzieć, że w grupie dzieci do piątego roku życia bakteria Streptococcus pneumoniae odpowiedzialna jest za największą liczbę zgonów.

Czy ta bakteria to główny wróg dzieci?

Jeden z największych, ale niejedyny. Również dzięki szczepieniom prawie nie spotyka się już równie ciężkich chorób, w tym sepsy, wywołanych przez bakterię Haemophilus influenzae typu B, która również należy do tzw. bakterii otoczkowych. Są jeszcze meningokoki.

Jakie jest ulubione miejsce tych bakterii?

Nasza jama gardłowo-nosowa. Badania wykazały, że 70 proc. dzieci w wieku żłobkowo-przedszkolnym jest nosicielami tych bakterii. Na zapalenia płuc i inne choroby wywołane przez Streptococcus pneumoniae chorują też osoby starsze, po 60 r. życia. A one bardzo łatwo łapią infekcje od dzieci i na odwrót - źródłem zakażenia dziecka może być również jego babcia czy dziadek. Tak naprawdę również osoby starsze powinny się szczepić przeciw pneumokokom. Szczególnie pacjenci z usuniętą śledzioną czy różnymi zaburzeniami odporności.

Czy mimo braku refundacji rodzice Pani małych pacjentów szczepili swoje dzieci na własny koszt?

Część szczepiła, bo było ich na to stać. Jedna dawka szczepionki kosztuje ok. 300 zł, a powinno się podać cztery. Dla części rodziców była to jednak cena zaporowa. Podobnie jak dla mieszkańców biedniejszych rejonów kraju. Część miast, jak np. Opole, Bydgoszcz czy Kielce, próbowała szczepić dzieci na własny koszt. Badania przeprowadzone w Kielcach przez dr. Mariana Patrzałka dowiodły potem, że powszechne szczepienie sprawiło, że znacząco zmniejszyła się liczba zachorowań na inwazyjne choroby pneumokokowe zarówno wśród dzieci, jak i osób starszych.