Fot. Źródło: BCO Dr Bogumiła Czartoryska-Arłukowicz
Rozmowa z dr Bogumiłą Czartoryską-Arłukowicz, onkologiem, koordynatorką Breast Cancer Unit w Białostockim Centrum Onkologii.
Mammografia, USG piersi – przez cały czas powtarza się nam, kobietom, że nie powinnyśmy zapominać o tych badaniach profilaktycznych. Pandemia zrobiła jednak swoje...
Faktycznie, w 2020 roku na badania mammograficzne do BCO zgłosiło się dużo mniej kobiet niż zazwyczaj. Dlatego robiliśmy wszystko, bo o tej profilaktyce przypominać. Przypominać, jak jest ważna i informować, że nawet w czasie pandemii nie jest niebezpieczna. Prowadziliśmy wszelkie możliwe akcje informacyjne m.in. na naszym facebooku, w mediach. Zachęcaliśmy do tego, żeby pomimo pandemii, pomimo tego strachu, jednak przychodzić badać się. Mówiliśmy o tym, że u nas jest bezpiecznie, że stosujemy wszelkie środki ochrony.
I co? Akcje okazały się skuteczne?
Na szczęście tak. Już w 2021 roku w naszym centrum wykonaliśmy ponad 50% więcej mammografii streamingowych w porównaniu do 2020 roku.
I jaki był wynik tych badań?
Mieliśmy ponad 30 proc. więcej wykrytych raków piersi, czyli w sumie ponad 600. Ale w 2021 roku więcej pań się też zgłaszało do poradni chorób piersi. Więc pomimo, że pandemia jeszcze trwała, to ten rok nie był już taki zły.
No ale skutki tego niebadania się w 2020 roku pewnie były?
Niestety, spory odsetek raków piersi jest wykrywanych w bardziej zaawansowanych stadiach niż to było wcześniej. To właśnie skutek tej przerwy w badaniach profilaktycznych. Dlatego wciąż niezmiennie do tych badań zachęcamy. Zachęcamy, by się badać, by dać sobie szansę na wcześniejsze wykrycie choroby. Niestety, raka piersi nie da się uniknąć. Nie ma takiej możliwości, nie ma takiej metody, która spowoduje, że nie zachorujemy. Dlatego trzeba robić wszystko, by wykryć chorobę w bardzo wczesnym stadium, gdzie wyleczalność sięga 100 procent.
A jak jest dziś, w 2022 roku? Badamy się?
Niestety, Polki nigdy nie miały nawyku badania się. A przecież mamy takie możliwości. Jest program profilaktyczny mammografii, która jest refundowana przez Narodowy Fundusz Zdrowia co dwa lata dla kobiet między 50. a 69. rokiem życia. Tu nie potrzeba żadnego skierowania. Wystarczy zarejestrować się, przyjść i się zbadać. Jeszcze przed przed pandemią zgłaszalność na profilaktyczną mammografię sięgała około 37%. To bardzo mało. Żeby screening był skuteczny, żeby dało się osiągnąć zmniejszenie umieralności z powodu raka piersi, zgłaszalność na badania powinna sięgać około 70 proc. Na tym polu mamy więc jeszcze naprawdę bardzo dużo do zrobienia.
Wciąż więc lekarze zachęcają do badań.
To naprawdę ważne, by wykonywać je co dwa lata. Chodzi o porównanie, sprawdzenie, czy pojawiła się jakaś nowa zmiana, której wcześniej nie było. W ten sposób można wykryć nowotwór w stadium jeszcze przedinwazyjnym, wtedy, kiedy on jeszcze nie jest złośliwy, i zastosować skuteczne leczenie.
Wspominała pani jednak, że mammografia to badanie dla kobiet dopiero od 50. roku życia.
Niestety, dla kobiet poniżej 50. roku życia nie ma żadnych badań profilaktycznych, które są refundowane. Ale oczywiście zalecamy samobadanie co miesiąc. Wtedy jest szansa, że kobieta sama zauważy jakąś zmianę w piersi. Ważne jest tylko, by pilnować systematyczności tego badania. Zalecane jest również badanie przez lekarza – przynajmniej raz w roku. Warto też zdecydować się na badanie USG – to najlepsze badanie dla tej grupy kobiet.
A co ma zrobić kobieta, która podczas samobadania zauważy jakąś zmianę w piersi?
Zawsze może się zgłosić do naszej poradni chorób piersi. Przeprowadzimy diagnostykę, wszystko wytłumaczymy, a jeśli będzie trzeba – skierujemy na leczenie.