Widoczny z daleka “czerwony kosciół” i jest ozdobą miasta.
”Czerwony kościół” był dumą miejscowych katolików. Wznosili go z uporem, choć wokół trwał koszmar pierwszej wojny światowej.
„Czerwony kościół” jak nazywają go współcześni mieszkańcy Żar był w protestanckim mieście, pierwszą świątynią katolicką zbudowaną przez pierwszego jej proboszcza Karola Ponsensa.
Ambitne zadanie
Został on proboszczem 1894 roku i podjął się ambitnego zadania zbudowania świątyni dla katolików. Co prawda w Żarach istniał tak zwany „kościół zamkowy”, ale z zewnątrz nie był w ogóle rozpoznawalny jako budynek kościelny. „Do pomieszczenia kościelnego, przechodzącego przez trzy poziomy zamku, które miało tylko jedno okno wychodzące na wewnętrzny dziedziniec, prowadziły stare, słabo zauważalne, niegodne domu Bożego, drzwi. Oczywiście brakowało wieży i dzwonów. Tak więc dochodziło do tego, że obcy, przybywający katolicy, szczególnie posłańcy, żyli tutaj miesiącami, nie wiedząc w ogóle o istnieniu katolickiego kościoła”- wspomina ksiądz Karol Ponsens w swoim biuletynie „Bonifatiusvereins-Blatt” wydawanym w t ym czasie.
Wtedy do Żar przyjechał kardynał Georg Kopp, który podczas wizyty bierzmowania w 1896 roku osobiście poznał niedopuszczalne warunki panujące w Żarach. Rok później zlecił on administratorowi parafii z Waldenburga, Ponsensowi, powołując go do Żar, aby rozpoczął budowę kościoła w Żarach.
Piętrzące się trudności
Ksiądz Ponsens wziął się ostro do pracy. Rozpoczął w całych Niemczech akcję dystrybucji cegiełek i wydawał książki, między innymi „Zbiór modlitw różańcowych”. Walczył z urzędnikami o odpowiednią działkę dla kościoła. Chciał, żeby stanął on blisko ratusza i dworca. Negocjacje w ministerstwie się powiodły i zakupiono działkę o powierzchni 73 arów i 43 metrów kwadratowych na południe od miasta. Cena wyniosła około 5,3 tys. marek i została opłacona przez kardynała Koppa.
Jak dobrym wyborem było miejsce budowy, okazało się w 1910 roku, kiedy to miasto wykupiło cały majątek ziemski i podzieliło w szczególności jego południową część do celów budowlanych.
Konsekracja kościoła
Pierwszą łopatę wbito 6 czerwca 1914 roku, niestety już miesiąc później wybuchła I wojna światowa. Mimo działań wojennych i innych wtedy priorytetów niż budowa kościoła, przedsięwzięcie udało się zakończyć już po 3 latach. 9 września1917 r. świątynia została konsekrowana przez Kardynała Adolfa Bertrama.
Autorem projektu był architekt berliński Wolfgang Wagner. Świątynia i Plebania są murowane z cegły. Elewacje kościoła i czworoboczną wieżę zegarową zdobią ostrołukowe blendy i rozety. Do kościoła prowadzą dwa ostrołukowe portale z mozaikami przedstawiającymi Matkę Boską, patronkę świątyni. Na uwagę zasługuje zachowane oryginalne wyposażenie i wystrój w stylu neogotyckim: ołtarz główny i ołtarze boczne, ambona, witraże w zamkniętych ostrołukowo oknach z maswerkami oraz secesyjne, roślinno-kwiatowe malowidła naścienne. W prezbiterium zachował się ołtarz. Jest to drewniany tryptyk z 1917 roku przedstawiający Wniebowzięcie i Ukoronowanie Najświętszej Marii Panny, Ostatnią Wieczerzę oraz sceny ze Starego Testamentu. Nad drzwiami wejściowymi znajduje się mozaika przedstawiająca Pietę z napisem po niemiecku” Mój ból jest Twoim bólem”. Pod dachem jest umieszczona najwyżej położona w naszym mieście droga krzyżowa, W wieży kościelnej jest platforma widokowa, której okna są skierowane na 4 strony świata. Tutaj zamontowano także nadajniki telefonii komórkowej. Kościół jest w bardzo dobrym stanie. Zachował się także zabytkowy zegar wieżowy z 1916 roku firmy J.F. Weule Bockenem, który chodzi do dziś. W wieży znajdują się 3 dzwony mały, średni i duży, które przetrwały wojenne zawieruchy, co jest ewenementem, ponieważ w tamtych czasach dzwony przetapiano na armaty.
Po drugiej wojnie światowej Karol Ponsens został w Żarach i został proboszczem Polaków, którzy zamieszkali w tym zrujnowanym mieście. Mimo trudności i wielu wyzwań parafia pw. WNMP rozwijała się. Choć na jej terenie doszło 19 lutego 1945 do morderstwa siostry Elżbietanki Marii Edelburgis przez żołnierza Armii Czerwonej, ksiądz nie poddał się i nadal prowadził na tych niespokojnych ziemiach posługę duszpasterską. Niestety 1949 roku proboszcz umarł. Został pochowany na terenie parafii obok swojego ukochanego kościoła.
Dwóch budowwniczych
Przez kilkadziesiąt lat żaden proboszcz nie zagrzał długo miejsca w tej parafii. Dopiero ksiądz Tadeusz Demel osiadł w Żarach na dobre i doprowadził ją do rozkwitu. Został honorowym obywatelem Żar, a jego imieniem zostało nazwane rondo nieopodal kościoła. Wiele remontów i prac konserwatorskich przeprowadził także zasłużony dla miasta i tej parafii ksiądz Tadeusz Dobrucki. To dzięki jego przebojowości i darze zjednywania sobie ludzi „czerwony kościół” i plebania wygląda tak jak teraz. Założył on także w 1997 roku, na terenie parafii, Szkołę Katolicką, która w tym roku obchodzi 20-lecie istnienia. Obecny proboszcz ksiądz Paweł Konieczny pragnie kontynuować dzieło swoich poprzedników i jak sam mówi: z pomocą wiernych na pewno sie uda.
Obchody jubileuszu
Ksiądz Proboszcz Paweł Konieczny już raz był w Żarach.
-To moje drugie spotkanie z tą parafią. W latach 1996 - 99 byłem tu wikariuszem. Faktem jest, że moi poprzednicy, zwłaszcza ks. Demel i ks. Dobrucki postawili mi wysoko poprzeczkę, ale staram się, wsparty wielką życzliwością ludzi do mnie, kontynuować ich pracę i dzieło- opowiada ks. Paweł Konieczny. Mimo, że poprzedni proboszczowie byli bardzo dobrymi gospodarzami to na pewno jest jeszcze wiele do zrobienia.
-Jak każdy budynek, tak też i kościół wymaga co jakiś czas mniejszych lub większych remontów. Co też czynię. Cała parafia przygotowuje się do obchodów jubileuszu stulecia. -9 września 1917 r. ówczesny biskup Wrocławia kard. Adolf Bertram konsekrował nasz kościół oddając go na wieczną własność Bogu i pożytkowi ludzi. Dlatego 9 września 2017 r. obchodzić będziemy uroczystość 100-lecia naszej świątyni. Uroczystości rozpoczną się o g. 11:30 krótkim rysem historycznym i przywitaniem gości, następnie o g. 12:00 jubileuszowa Msza Św. pod przewodnictwem Ks. Bpa Diecezjalnego Tadeusza Lityńskiego. Po Mszy Św. salwa artyleryjska i wspólne zdjęcie uczestników uroczystości, które da początek tworzonej kapsuły czasu. Zapraszam wszystkich mieszkańców Żar i związanych w jakikolwiek sposób z naszym kościołem na jubileuszowe uroczystości-zaprosił wszystkich ksiądz proboszcz Paweł Konieczny.