Gdy podniebne bezpieczeństwo jest zarówno misją jak i pasją
Każdego dnia kontrolerzy ruchu lotniczego PAŻP dbają o bezpieczeństwo pasażerów na pokładach blisko 3000 samolotów poruszających się w polskiej przestrzeni powietrznej.
Każdego dnia nad naszymi głowami przelatuje niemal trzy tysiące samolotów, na pokładach których znajduje się blisko pół miliona pasażerów. O ich bezpieczeństwo dbają cywilni kontrolerzy ruchu lotniczego, szkoleni i zatrudniani przez Polską Agencję Żeglugi Powietrznej - instytucję zapewniającą służby żeglugi powietrznej w Polsce. Pracy mają dużo, nasza przestrzeń powietrzna liczy bowiem ponad 334 tysiące kilometrów kwadratowych i jest jedną z największych w Europie.
Nasz rynek lotniczy rozwija się zresztą szybciej od europejskiego. W 2018 roku natężenie ruchu lotniczego w Polsce wzrosło o 10 procent, a średnia europejska to 3,8 proc.
Liczby robią wrażenie. W ubiegłym roku 570 kontrolerów ruchu lotniczego Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej obsłużyło prawie milion przelotów tranzytowych, zbliżeń do lotnisk, a także startów i lądowań.
To jeszcze nie wszystko, informatorzy Służby Informacji Powietrznej (FIS) nadzorowali blisko 240 tysięcy operacji lotniczych, które zostały wykonane w ramach lotnictwa ogólnego (General Aviation).
Służby ruchu lotniczego w swej pracy są wspierane przez najnowocześniejsze technologie. W całym kraju rozmieszczonych jest ponad 200 anten, nadajników i odbiorników systemów łączności. W oparciu o nie działają systemy komunikacji, nawigacji i dozorowania. Mają zapewniać bezpieczeństwo żeglugi powietrznej także w warunkach ograniczonej widzialności, co może się zdarzyć o każdej porze roku, nie tylko zimą czy jesienią.
Polska Agencja Żeglugi Powietrznej nie tylko wykorzystuje istniejące rozwiązania i dba o zapewnienie odpowiedniej infrastruktury do ich prawidłowego funkcjonowania, ale też tworzy własne narzędzia: system CAT do zarządzania przestrzenią powietrzną, system PANDORA dostarczający służbom ruchu lotniczego aktualne i wszechstronne dane operacyjne oraz PansaUTM - innowacyjne rozwiązanie, umożliwiające zarządzanie ruchem bezzałogowych statków powietrznych i ich integrację z lotnictwem załogowym.
PansaUTM powstała w oparciu o autorskie rozwiązania operacyjne PAŻP oraz zintegrowaną z aplikacją Droneradar część systemową, dostarczaną przez partnera technologicznego - HAWK-E.
CZRL i ośrodki terenowe
Smukła biała wieża z tarasem i kolistą kopułą radaru to charakterystyczny obiekt w pobliżu lotniska im. Fryderyka Chopina. To między innymi stąd pracownicy Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej pilnują bezpieczeństwa na polskim niebie.
Budynek ten to warszawska wieża kontroli lotniska - jedna z 15 tego typu obiektów PAŻP, jakie rozlokowane są przy wszystkich polskich lotniskach kontrolowanych. Tylko w Warszawie jest ona elementem kompleksu CZRL - Centrum Zarządzania Ruchem Lotniczym, z którego służby ruchu lotniczego dbają o bezpieczeństwo operacji lotniczych w całym kraju. Miejsce pracy kontrolerów ruchu lotniczego zależy faktycznie od tego, jaką służbępełnią - kontroli lotniska, kontroli obszaru czy kontroli zbliżania. Każda z nich sprawuje nadzór nad samolotem, ale na innym etapie jego podróży.
Choć może się to wydać zaskakujące ci, którzy zajmują się kontrolą obszaru i zbliżania wcale nie muszą widzieć płyt postojowych i dróg startowych. Dla nich najważniejsze jest zobrazowanie radarowe i łączność radiowa z pilotami.
To właśnie te narzędzia są najbardziej pomocne w ich najważniejszym zadaniu - zapewnianiu separacji między samolotami znajdującymi się w powietrzu. Dla nich najważniejsze są więc zbliżeniowe i obszarowe sale operacyjne, które wcale nie muszą znajdować się w tych samych budynkach, gdzie pracują kontrolerzy wieżowi.
Kontrolerzy służby kontroli obszaru i zbliżania pracują więc w pomieszczeniach odizolowanych od zewnętrznego zgiełku i zapewniających im skupienie oraz dostęp do niezbędnych narzędzi.
Zarezerwuj swój kawałek nieba
Polska Agencja Żeglugi Powietrznej zarządza także wykorzystaniem struktur polskiego nieba i rezerwowaniem ich dla poszczególnych użytkowników. To do AMC, czyli zespołu Airspace Managment Cell trafiają wnioski o rezerwacje fragmentów polskiej przestrzeni powietrznej.
Zamówienia może złożyć każdy, kto chce skorzystać z jednej ze specjalnych stref, wydzielonych na potrzeby lotów szkolnych, pokazów lotniczych czy ćwiczeń wojskowych.
Wnioski są następnie wszechstronnie analizowane przez pracowników operacyjnych, którzy sprawdzają możliwości wykorzystania danej strefy zgodnie z życzeniem zamawiającego oraz negocjują warunki wykorzystania przestrzeni powietrznej tak, by pogodzić oczekiwania różnych użytkowników.
W oparciu o nowoczesną technologię
Pracowników AMC w codziennej pracy wspiera najnowocześniejsza technologia, a konkretnie autorski system PAŻP CAT (Common Airspace Tool), oferowany obecnie w unowocześnionej i udoskonalonej wersji.
Od początku pracy operacyjnej CAT umożliwiał przyjmowanie i weryfikowanie rezerwacji stref w przestrzeni powietrznej, a także ułatwiał tworzenie i publikowanie planu użytkowania przestrzeni powietrznej. A wszystko to widoczne w czasie rzeczywistym.
W aktualnej wersji natomiast ułatwione zostało przyjmowanie zamówień na konkretne strefy, co pozwoliło odciążyć personel operacyjny. System współpracuje z systemem zarządzania ruchem lotniczym w całej Europie.
Łatwiej jest nie tylko pracownikom, ale także użytkownikom przestrzeni powietrznej. System posiada bowiem nowoczesny interfejs internetowy wraz z zobrazowaniem mapowym, który wcześniej dostępny był jedynie dla pracowników operacyjnych.
Dzisiaj każdy korzystający z serwisu PAŻP może zobaczyć w formie graficznej wszystkie aktualnie obowiązujące i planowane w polskiej przestrzeni powietrznej strefy oraz uzyskać informacje na ich temat.
Można także na bieżąco śledzić zmiany w planie użytkowania przestrzeni publicznej. Wcześniej uzyskanie takiej informacji było możliwe tylko poprzez kontakt telefoniczny z Polską Agencją Żeglugi Powietrznej.
To nie koniec zmian. Pracownicy zespołu zarządzającego przestrzenią powietrzną od kilku miesięcy mają do dyspozycji nowoczesną salę operacyjną, która umożliwia współpracę cywilnych i wojskowych pracowników. Dzięki temu mogą szybciej przekazywać sobie informacje.
Inspekcja Lotnicza PAŻP
Polska Agencji Żeglugi Powietrznej kompleksowo dba o bezpieczeństwo operacji lotniczych wykonywanych w polskiej przestrzeni powietrznej. Wśród usług świadczonych przez PAŻP znajduje się także Inspekcja Lotnicza, której zadaniem jest nadzorowanie z powietrza stanu technicznego i prawidłowości działania infrastruktury CNS, czyli urządzeń komunikacji, nawigacji i dozorowania.
Prawidłowe działanie urządzeń CNS zapewnia możliwość precyzyjnego prowadzenia statków powietrznych zarówno przez pilotów jak i kontrolujące ich lot służby żeglugi powietrznej. Dzięki temu bezpieczne odległości między statkami powietrznymi zostają zachowane, a ruch lotniczy przebiega płynnie i niezagrożenie. W celu sprawdzenia prawidłowości działania urządzeń CNS Polska Agencja Żeglugi Powietrznej w ramach Inspekcji Lotniczej wykonuje loty kontrolno-pomiarowe.
Wykorzystuje do tego dwa własne samoloty: L-410 UVP-E15 Turbolet oraz nowoczesny egzemplarz Beechcraft King Air 350, który pierwszy lot pomiarowy odbył 8 marca 2016 roku.
Samoloty te na swych pokładach mają zainstalowaną zaawansowaną, w pełni zautomatyzowaną aparaturę pomiarową firmy Aerodata, która umożliwia zarówno inspekcję sprzętu jak i kalibrację systemów naziemnych z powietrza.
Loty kontrolno-pomiarowe wykonywane są zarówno okresowo (zgodnie z harmonogramem), jak i w przypadku wystąpienia nagłej potrzeby lub nieoczekiwanych problemów.
Ich podstawowym celem jest kontrola funkcjonowania infrastruktury używanej do komunikacji, nawigacji i dozorowania samolotów, w tym systemów naprowadzania DVOR, DME i ILS które wspomagają systemy nawigacyjne statków powietrznych podczas podejścia do lądowania.
Samoloty Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej wykonują również przeloty inspekcyjne w przypadku uruchomienia nowych pomocy radionawigacyjnych i radarów, a także operacje, których zadaniem jest ocena i zweryfikowanie nowoopracowanych procedur lotu.
Polska Agencja Żeglugi Powietrznej wykonuje także komercyjne loty kontrolno-pomiarowe na zlecenie podmiotów zewnętrznych, w tym dla portów lotniczych.
Mogą się one odbywać chociażby w celu regulacji wskaźników ścieżki podejścia precyzyjnego PAPI oraz kontroli dróg startowych i dróg kołowania. Prawidłowość ich działania najłatwiej jest bowiem ocenić z powietrza.
Papuga - w trosce o bezpieczeństwo
Inspekcja lotnicza w naszym kraju ma dość długą tradycję. Instytucja ta powstała bowiem w 1963 roku i obecnie funkcjonuje w strukturach Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej.
Używane przez nią samoloty są powszechnie znane jako Papugi. Pod tą nazwą dały się poznać jeszcze w latach 70. ubiegłego wieku, gdy loty kontrolno-pomiarowe wykonywane były na pokładzie Iljuszyna Ił-14. Swój przydomek zawdzięczają charakterystycznym, pstrokatym kolorom, które miały uczynić maszyny jak najlepiej widocznymi.
Papugi są powszechnie znane, a ich kolorowe kadłuby z dominującą czerwienią kojarzą obecnie wszyscy pasjonaci polskiego lotnictwa. Załogi Papug składają się z certyfikowanych inspektorów pokładowych oraz pilotów z wieloletnim doświadczeniem.
Jak podkreślają z dumą pracownicy Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej dzięki zestawieniu oryginalnego malowania kadłuba i profesjonalizmu za sterami na polskim niebie jest nie tylko barwniej, ale też znacznie bezpieczniej.