Heroiny polskiego wywiadu. Piękne, inteligentne, niebezpieczne

II WOJNA ŚWIATOWA. Trzy Polki zapisały się podczas wojny w dziejach alianckiego wywiadu. Dwie z nich los ciężko doświadczył. Trzecia miała więcej szczęścia.

Ich dokonania były naprawdę niezwykłe, ale dziś mało kto o nich pamięta. Przypomnijmy postacie i dorobek trzech arystokratek polskiego wywiadu: Władysławy Srzednickiej Macieszy, Krystyny Skarbek i Klementyny Mańkowskiej.

Władysława Srzednicka urodziła się w 1888 r. w dzierżawionej przez jej ojca wsi Karwin koło Proszowic. Nie dla niej było jednak nudne ziemiańskie życie. Sława (bo tak ją nazywano w rodzinie), skończyła gimnazjum, a potem studia w prywatnej Polskiej Szkole Nauk Politycznych w Krakowie. Tam też zaangażowała się w działalność niepodległościową w ruchu strzeleckim. Jako że wyróżniała się inteligencją i urodą interesowało się nią wielu mężczyzn. Był wśród nich młody absolwent UJ Feliks Młynarski, późniejszy ekonomista i szef Banku Emisyjnego w czasie okupacji.

W Legionach i POW

Sława wolała jednak Stanisława Długosza, przystojnego prawnika i zdolnego poetę. Oboje zaangażowali się w tworzenie Polskich Drużyn Strzeleckich. Sława współzakładała pierwszy krakowski kobiecy oddział Drużyn i ukończyła żeńską szkołę podoficerską. A gdy wybuchła wojna oboje podjęli służbę w Legionach Polskich. Stanisław trafił do 1. Pułku Piechoty, a Sława do Żeńskiego Oddziału Wywiadowczego kierowanego przez Aleksandrę Szczerbińską (późniejszą żonę Józefa Piłsudskiego). Taki był początek jej wywiadowczej kariery.

- Było to nowatorskie podejście, bo w tamtym czasie wywiad uznawano za zajęcie wyłącznie męskie. Członkinie oddziału wykorzystywały swoje naturalne umiejętności (bo przecież nikt w wywiadzie ich nie szkolił) – spryt, spostrzegawczość, umiejętność zapamiętywania rzeczy, które mogą być ważne. Dzięki temu dokonywały niezwykłych czynów w służbie Legionów i POW - mówi Jerzy Rostkowski, autor książki „Piękne i niebezpieczne”, w której opisał losy polskich agentek.