Fot. wikipedia Ferdinand Julius Cohn
Tytuł Honorowego Obywatela Wrocławia od niemal 150 lat przyznają miejscy radni wybitnym osobom, odgrywającym istotną rolę w życiu społecznym, naukowym i kulturalnym. Do czasów obecnych uhonorowano nim prawie 70 osób.
Jako pierwszy wyróżniony został baron Karl Ludwig August von Ende (1815 - 1889). Tytuł otrzymał w 1870 roku. Wcześniej pracował jako starosta powiatu wałbrzyskiego, był nawet honorowym obywatelem Wałbrzycha. Następnie przeniósł się na podobne stanowisko do Wrocławia. W latach 1862 - 1870 był prezydentem tutejszej policji i za zasługi związane z poprawą bezpieczeństwa mieszkańców został Honorowym Obywatelem Wrocławia.
Do 1933 roku tym tytułem, przyznawanym zazwyczaj co kilka lat, uhonorowano 24 osoby m.in. słynnego botanika i dyrektora wrocławskiego Ogrodu Botanicznego Heinricha Roberta Göpperta (1800-1884), najdłużej piastującego urząd nadburmistrza miasta Georga Bendera (1848-1924) czy pisarza Gerharda Hauptmanna (1862-1946), laureata Nagrody Nobla z 1912 roku.
Wybierając Honorowego Obywatela komisja brała pod uwagę przede wszystkim jego zasługi dla miasta, dlatego tytuł otrzymywały osoby o różnym rodowodzie i wyznaniu. W 1897 przyznano go Ferdinandowi Juliusowi Cohnowi (1828-1898), który już w młodym wieku postanowił poświęcić się bakteriologii. W 1871 roku został pierwszym w Prusach profesorem zwyczajnym wyznania mojżeszowego. Napisał prawie 200 prac naukowych oraz wykształcił rzesze botaników i bakteriologów. Dziś uważany jest za pioniera tej dziedziny nauk przyrodniczych. Jako pierwszy zaliczył bakterie do organizmów roślinnych i podzielił je na cztery grupy pod względem kształtu. Wykazał także, że mogą one zmieniać swój stan w zależności od warunków środowiskowych. Jego osiągnięcia nadal inspirują naukowców na wszystkich kontynentach i wykorzystywane są we współczesnej medycynie.
Wśród osób, którym do 1945 roku przyznano tytuł Honorowego Obywatela Wrocławia był tylko jeden artysta plastyk - Adolph von Menzel (1815-1905). Urodził się we Wrocławiu, jednak swoje późniejsze życie prywatne i zawodowe związał ze Berlinem, gdzie zyskał sławę. Głównym tematem jego prac, zarówno olejnych jak i litograficznych, były czasy panowania króla Fryderyka II Wielkiego, także wydarzenia z tego okresu związane ze Śląskiem. Adolph von Menzel był profesorem berlińskiej Akademii Sztuk Pięknych. W uznaniu zasług otrzymał wiele wyróżnień i orderów państwowych, a także nadano mu godność szlachecką. W 1885 roku został Honorowym Obywatelem swojego rodzinnego miasta.
Tytuł Honorowego Obywatela miasta przyznawano również po 1933 roku. Zgodnie z powojennymi wyrokami międzynarodowych trybunałów politycy hitlerowscy utracili prawa obywatelskie, a w tym także wszystkie tytułu.
Dopiero w 1993 roku odrodziła się idea przyznawania tego wyróżnienia pod łacińska nazwą Civitate Wrativiensi Donatus. Zdecydowano wówczas, że będzie ten tytuł otrzymywać przynajmniej jedna osoba rocznie. Pierwszą z nich był profesor Alfred Jahn (1915-1999), geograf i polarnik, autor ponad 350 prac naukowych. W marcu 1968 roku stanął po stronie strajkujących studentów, narażając się na represje ze strony władz komunistycznych. Kolejnymi Honorowymi Obywatelami Wrocławia zostali m.in.: poeci Tadeusz Różewicz (1921-2014) i Urszula Kozioł (ur. 1931), twórcy wrocławskich teatrów Henryk Tomaszewski (1919-2002) i Jerzy Grotowski (1933-1999), reżyserzy Andrzej Wajda (1926-2016) i Sylwester Chęciński (ur. 1930), polonista profesor Jan Miodek (ur. 1946), a także duchowni - arcybiskup Henryk Gulbinowicz (ur. 1923), ksiądz Stanisław Orzechowski (ur. 1939) czy dominikanin Ojciec Ludwik Wiśniewski (ur. 1936). W 1997 roku, podczas swojej wizyty we Wrocławiu, tytuł otrzymał papież Jan Paweł II (1920 - 2005). Mówił wówczas o stolicy Dolnego Śląska „Wrocław jest poniekąd miastem spotkania, [...] miastem, które jednoczy. Tutaj w jakiś sposób spotyka się tradycja Wschodu i Zachodu”.
Wśród uhonorowanych tytułem po 1989 roku byli także obywatele innych państw: czeski prezydent Vaclav Havel (1936-2011), angielski historyk Norman Davies (ur. 1939), niemiecki kompozytor Kurt Masur (ur. 1927) oraz tybetański przywódca duchowny Dalajlama XIV (ur. 1935), który odwiedził Wrocław już trzykrotnie, za każdym razem zostawiając jego mieszkańcom ważne przesłanie. W 2016 roku powiedział: „dla Wrocławia rzeczą najwłaściwszą byłoby aktywne promowanie aspektów jedności narodów, a także różnych religii”.
Wśród współczesnych Honorowych Obywateli nie mogło oczywiście zabraknąć polityków: Jana Nowaka-Jeziorańskiego (1913-2005), Władysława Bartoszewskiego (1922-2015), Lecha Wałęsy (ur. 1943), Władysława Frasyniuka (ur.1954), Bogdana Zdrojewskiego (ur. 1957), Karola Modzelewskiego (ur. 1937), Kornela Morawieckiego (ur. 1941) i Adolfa Juzwenko (ur. 1939). W 2010 roku Honorowymi Obywatelami Wrocławia zostali także pośmiertnie: Aleksandra Natalli-Świat (1959-2010), Władysław Stasiak (1966-2010) i Jerzy Szmajdziński (1952-2010).
Kilka dni temu do grupy wybitnych osobistości uhonorowanych tym tytułem dołączyli piosenkarka i aktorka Bente Kahan (ur.1958), neurochirurg profesor Włodzimierz Jarmundowicz (ur. 1947) oraz artysta malarz Jerzy Kapłański (ur.1949), który jest trzecim plastykiem po wcześniej uhonorowanych Adolphie von Menzelu i Eugeniuszu Getcie-Stankiewiczu (1942-2011).