Jak poprawnie wypełnić wniosek - radzi ekspertka

Irena Smuda

Jak wypełnić wniosek o świadczenie wychowawcze (500 zł na dziecko)? Co trzeba wiedzieć? Odpowiedzi opracowała Irena Smuda, naczelnik Wydziału Świadczeń Rodzinnych Urzędu Miasta Zielona Góra.

Kto może złożyć wniosek o świadczenie wychowawcze na dzieci?

Matka lub ojciec; opiekun prawny dziecka; opiekun faktyczny (czyli osoba faktycznie opiekująca się dzieckiem, która wystąpiła do sądu opiekuńczego o przysposobienie ) - którzy wspólnie zamieszkują z dzieckiem i je utrzymują.
Przykład: rodzina, w której małżonkowie mają swoje dzieci z poprzednich związków i jedno wspólne, będzie składała dwa wnioski, gdzie w jednym z druków któryś z rodziców wpisze ich wspólne dziecko. Skład rodziny na obu wnioskach będzie taki sam. Wniosek zawsze może dotyczyć tylko tych dzieci, które wspólnie zamieszkują i pozostają na utrzymaniu wnioskodawcy. Zgodnie z przepisami ustawy osoba, która nie jest rodzicem dziecka nie może na nie złożyć wniosku.

Jacy rodzice składają wniosek?

Wniosek składają rodzice:

• którzy są w związkach małżeńskich
• pozostający w nieformalnych związkach
• samotnie wychowujący dzieci
• w przypadku rodziców rozwiedzionych - rodzic, który faktycznie sprawuje opiekę nad dzieckiem, które z nim zamieszkuje i pozostaje na jego utrzymaniu.

Pierwsze dziecko - to kto?

To jedyne lub najstarsze dziecko w rodzinie spośród dzieci w wieku do ukończenia 18. roku życia. W przypadku dzieci urodzonych tego samego dnia, miesiąca i roku, będących najstarszymi dziećmi w rodzinie w wieku do ukończenia 18. roku życia, pierwsze dziecko oznacza jedno z tych dzieci wskazane przez osobę ubiegającą się o świadczenie
Przykład: rodzice mają dwoje dzieci. Jedno ma 19 lat, drugie 15 lat. Dziecko, które ma 15 lat, jest jedynym dzieckiem w rodzinie poniżej 18 r. życia. Rodzina otrzyma świadczenie wychowawcze, gdy spełni ustawowe kryterium dochodowe.

Drugie dziecko i kolejne - to kto?

Drugie to kolejne, młodsze od najstarszego dziecka w rodzinie spośród dzieci, które nie ukończyły 18. roku życia. Bez względu na dochód osiągany przez członków rodziny 500 złotych miesięcznie przysługuje na drugie i kolejne dziecko, do ukończenia przez nie 18 lat.

Jakie jest kryterium dochodowe?

500 zł miesięcznie otrzymają rodzice na pierwsze dziecko, gdy dochód na osobę w rodzinie nie przekracza: 800 zł (netto) lub 1.200 zł (netto), gdy w rodzinie jest niepełnosprawne dziecko. To znaczy mające orzeczenie o niepełnosprawności (do 16. roku życia) lub orzeczenie o umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności.
Badanie wysokości dochodu wymaga złożenia dodatkowych załączników do wniosku.

Jak od strony technicznej wypełnić wniosek?

Wniosek należy wypełnić czytelnie. Wszystkie pola w tabelach muszą być wypełnione, z wyjątkami wskazanymi na wniosku. Należy zaznaczyć odpowiednie kwadraty, wskazujące na różne fakty i dane dotyczące dochodów czy informacji o członkach rodziny. Numer PESEL członków rodziny należy wpisać prawidłowo, w wymaganych polach. Wniosek należy podpisać!
Na końcu druku trzeba wyraźnie wpisać cyfry składające się na numer konta bankowego, na które będą przelewane pieniądze.
Wniosek nieprawidłowo wypełniony, bez wymaganych dokumentów, będzie musiał być uzupełniony, po pisemnym wezwaniu.

Jakie osoby podaje się do składu rodziny?

Rodzina oznacza odpowiednio:

• małżonków a rodziców dzieci (związki partnerskie, w których jest choć jedno wspólne dziecko),
• opiekuna faktycznego dziecka oraz
• zamieszkujące wspólnie z tymi osobami, pozostające na ich utrzymaniu dzieci w wieku do ukończenia 25. roku życia
• a także dzieci, które ukończyły 25. rok życia, legitymujące się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, jeżeli w związku z nią przysługuje świadczenie pielęgnacyjne lub specjalny zasiłek opiekuńczy albo zasiłek dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z 4 kwietnia 2014 roku o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów.

W przypadku gdy dziecko, zgodnie z orzeczeniem sądu, jest pod opieką naprzemienną obydwojga rodziców rozwiedzionych, żyjących w separacji lub w rozłączeniu, dziecko zalicza się jednocześnie do członków rodzin obydwojga rodziców.

Kogo nie zalicza się do członków rodziny?

Dziecka:

• pozostającego pod opieką opiekuna prawnego
• pozostającego w związku małżeńskim
• pełnoletniego dziecka posiadającego własne dziecko.

Co oznacza osoba samotnie wychowująca dziecko?

Oznacza pannę, kawalera, wdowę, wdowca, osobę pozostającą w separacji orzeczonej prawomocnym wyrokiem sądu, osobę rozwiedzioną. Taka osoba nie wpisuje do składu rodziny drugiego z rodziców dziecka.

Uwaga! Osoba, która wychowuje wspólnie co najmniej jedno dziecko z jego rodzicem i zamieszkuje z nim i z dzieckiem/dziećmi, nie jest osobą samotnie wychowującą. Rodzice i dzieci wspólnie z nimi zamieszkujące i pozostające na utrzymaniu stanowią rodzinę, w której rodzice żyją w związku partnerskim.

Co z osobami, które żyją w związku partnerskim, mają swoje dzieci z poprzednich związków, ale nie mają wspólnego dziecka?

Nie są rodziną w świetle przepisów ustawy. Takie osoby - jako samotnie wychowujące dziecko/dzieci - stanowią odrębne rodziny, mimo wspólnego zamieszkiwania. Każdy z tych rodziców składa odrębny wniosek na swoje dziecko/dzieci. W składzie każdej z tych rodzin jest rodzic i jego dziecko/dzieci. W każdej z tych dwóch odrębnych rodzin (mimo wspólnego zamieszkiwania) będą brane pod uwagę dochody jednego rodzica i dochody jego dzieci (na przykład dochody z pracy dzieci wpisanych do składu rodziny, alimenty otrzymywane od drugiego rodzica i inne) - jeżeli będą się ubiegali o świadczenie na pierwsze dziecko.

Kiedy nie przysługuje świadczenie wychowawcze?

Świadczenie wychowawcze nie przysługuje, jeżeli:

• nasze dziecko pozostaje w związku małżeńskim,
• dziecko zostało umieszczone w instytucji zapewniającej mu całodobowe utrzymanie albo w pieczy zastępczej,
• pełnoletnie dziecko ma ustalone prawo do świadczenia wychowawczego na własne dziecko,
• członkowi rodziny przysługuje za granicą na dziecko świadczenie o podobnym charakterze do świadczenia wychowawczego - chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy międzynarodowe o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.

Nie przysługuje także na pierwsze dziecko - to jest najstarsze spośród dzieci poniżej 18. roku życia w rodzinie - jeżeli rodzina nie spełnia ustawowego kryterium dochodowego.

Jakie dokumenty należy składać, gdy ubiegamy się o świadczenie wychowawcze?

Osoby ubiegające się o świadczenie wychowawcze - stosownie do indywidualnej sytuacji rodzinnej i osobistej członków rodziny - niezależnie od tego, czy wniosek dotyczy pierwszego, drugiego, czy następnego dziecka, do wniosku dołączają inne dokumenty, zaświadczenia, oświadczenia oraz dowody niezbędne do ustalenia prawa do świadczenia wychowawczego. To jest:

• dokumenty stwierdzające wysokość dochodu rodziny, odpowiednio do rodzajów dochodów członków danej rodziny – gdy wniosek dotyczy pierwszego dziecka,
• karta pobytu - w przypadku cudzoziemca przebywającego na terytorium Polski na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy, udzielonego w związku z okolicznościami, o których mowa w art. 127 ustawy z 12 grudnia 2013 o cudzoziemcach,
• karta pobytu i decyzja o udzieleniu zezwolenia na pobyt czasowy - w przypadku cudzoziemca posiadającego kartę pobytu z adnotacją „dostęp do rynku pracy”,
• odpis prawomocnego orzeczenia sądu orzekającego rozwód lub separację albo odpis zupełny lub skrócony aktu zgonu małżonka lub rodzica dziecka - w przypadku osoby samotnie wychowującej dziecko,
• odpis prawomocnego postanowienia sądu orzekającego przysposobienie lub zaświadczenie sądu opiekuńczego lub ośrodka adopcyjnego o prowadzonym postępowaniu sądowym w sprawie o przysposobienie dziecka,
• orzeczenie sądu o ustaleniu opiekuna prawnego dziecka,
• dokument potwierdzający zamieszkanie na terenie gminy, w przypadku braku zameldowania na pobyt stały lub czasowy,
• inne dokumenty i oświadczenia niezbędne do ustalenia prawa do świadczenia wychowawczego.

Jak ustalany jest dochód na osobę w rodzinie, gdy rodzic lub opiekun ubiega się o świadczenie na pierwsze dziecko?

Przy ustalaniu prawa na okres od 1 kwietnia 2016 roku do 30 września 2017 roku uwzględnia się dochód rodziny z 2014 roku - z uwzględnieniem dochodów uzyskanych lub utraconych. Dochód rodziny w przeliczeniu na osobę ustala się biorąc pod uwagę dochody członków rodziny. W przypadku gdy członek jest umieszczony w pieczy zastępczej lub instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie, ustalając dochód rodziny w przeliczeniu na osobę nie uwzględnia się tej osoby - nie ma jej w składzie rodziny ubiegającej się o świadczenie wychowawcze.

Jeżeli prawo do świadczeń rodzinnych ustala się na dziecko pozostające pod opieką opiekuna prawnego, ustalając dochód uwzględnia się tylko dochód dziecka.

Czy za każdy miesiąc zawsze otrzymasz 500 zł?

Nie. W przypadku urodzenia dziecka, ukończenia przez nie 18 lat lub gdy zgodnie z orzeczeniem sądu jest pod opieką naprzemienną obydwojga rodziców rozwiedzionych, żyjących w separacji czy rozłączeniu - kwotę przysługującą za niepełny miesiąc ustala się dzieląc 500 zł przez liczbę wszystkich dni kalendarzowych w tym miesiącu. Otrzymaną kwotę mnoży się przez liczbę dni kalendarzowych, za które to świadczenie przysługuje. Kwotę przysługującą za niepełny miesiąc zaokrąglamy do 10 groszy w górę.