Jak walczyć ze smogiem – uchwały sejmików
Minęły ponad dwa lata (wrzesień 2015 r.) od wejścia w życie ustawy antysmogowej, która zmieniła m.in. brzmienie art. 96 ustawy Prawo ochrony środowiska. Artykuł ten w nowym brzmieniu upoważnia teraz sejmiki województwa do przyjmowania uchwał wprowadzających ograniczenia lub zakazy mające wpływ na poprawę jakości powietrza.
Nowelizacja nie zmusza samorządów do działania, ale umożliwia im podejmowanie decyzji prowadzących do ograniczenia niskiej emisji. Samorządy mogą podjąć decyzję dotyczącą określenia obszaru, na którym obowiązywać będą nowe przepisy oraz zdecydować, jakiego rodzaju domowe kotły będą mogły być wykorzystywane, poprzez np. określenie ich klasy emisyjnej.
Jak wiadomo, im wyższa klasa, tym mniejsza emisja i niższe zanieczyszczenie powietrza. Ustawa pozwala także na określenie rodzaju używanego paliwa stałego. Chodzi np. o węgiel najniższej jakości, miał i drewno.
Innymi słowy, władze samorządowe mogą teraz określać, czym będzie można będzie palić w domowych piecach. Mogą m.in. zakazać palenia np. miałem węglowym, który jest tanim, ale jednocześnie najbardziej toksycznym paliwem - i nakazać używanie bardziej kalorycznego sortu węgla, którego spalanie nie emituje tak dużych ilości zanieczyszczeń.
Dodatkowo sejmiki mogą obecnie zdecydować, jakiego rodzaju kotły należy wykorzystywać na obszarze ich województw, określając np. dopuszczalne klasy emisyjności domowych kotłów.
Z nowych możliwości skorzystało już kilka sejmików, które podjęły tzw. uchwały antysmogowe. Nowe przepisy wprowadziły mianowicie sejmiki województw małopolskiego, śląskiego, opolskiego, mazowieckiego i łódzkiego.
Pierwszym sejmikiem, który przyjął uchwałę antysmogową, był Sejmik Województwa Małopolskiego. 15 stycznia 2016 r. radni uchwalili przepisy mające na celu ochronę jakości powietrza, które będą obowiązywać na obszarze Gminy Miejskiej Kraków od 1 września 2019 r.
Zgodnie z nimi, w kotłach, piecach i kominkach całkowicie zakazane będzie spalanie węgla i drewna. Do tego czasu, już od 1 lipca 2017 r., na terenie Gminy Miejskiej Kraków nie można spalać węgla niskiej jakości i drewna o wilgotności powyżej 20 proc.
Sejmik Województwa Śląskiego również przyjął uchwałę antysmogową, która weszła w życie 1 września 2017 r. (z okresami przejściowymi). Uchwała wprowadziła dwojakiego rodzaju ograniczenia: zarówno dotyczące paliw, jak i odnoszące się do palenisk.
Od 1 listopada 2017 r. obowiązuje też uchwała dla województwa opolskiego. Warto odnotować, że zawiera ona tylko ograniczenia w postaci zakazów stosowania w kotłach, piecach i kominkach określonych paliw, ale nie nakazuje wymiany nieekologicznych instalacji.
Najnowszymi uchwałami antysmogowymi są te przyjęte 24 października 2017 r. przez sejmiki województw mazowieckiego i łódzkiego. W przypadku Mazowsza zakaz stosowania w instalacjach określonych w uchwale paliw będzie obowiązywał od 1 lipca 2018 r.
O uchwale sejmiku województwa łódzkiego pisaliśmy już w poprzednich odcinkach naszego cyklu. Przypomnijmy więc tylko, że od maja 2018 w województwie łódzkim nie będzie można spalać najgorszych paliw, czyli miału węglowego (z wyjątkiem wysokoenergetycznego), wilgotnego drewna, węgla brunatnego, odpadów węglowych i mieszanek.
Łódzka uchwała precyzuje dopuszczalną zawartość zakazanych substancji. Węgiel kamienny o ziarnach poniżej 3 mm będzie mógł stanowić jedynie 15 proc. masy paliwa, z wyjątkiem paliw o wartości opałowej 24 MJ/kg i większej oraz o zawartości popiołu poniżej 12 proc. Zakazane będą muły węglowe, flotokoncentraty oraz ich mieszanki, a także paliwa zawierające biomasę stałą o wilgotności powyżej 20 proc.
Podobnie od 1 maja 2018 r. wszystkie montowane kotły muszą spełniać unijne normy efektywności i emisji. Kotły klasy piątej zainstalowane przed 1 maja 2018 r. mogą działać do czasu tzw. śmierci technicznej.
Kotły pozaklasowe (tzw. kopciuchy) trzeba będzie wymienić do 1 stycznia 2023 r. Kotły klasy czwartej i piątej mogą działać do 1 stycznia 2027 r. Kominki i piece można instalować bez ograniczeń do 1 stycznia 2022 r. Potem będą już musiały spełniać unijne normy.
Obecne kominki i piece starego typu trzeba będzie zdemontować do 1 stycznia 2025 r. lub wyposażyć w filtry. W budynkach z centralnym ogrzewaniem okresy przejściowe są krótsze: do 1 stycznia 2020 r. dla kotłów i do początku 2022 r dla pieców i kominków.
Warto dodać, że uchwały antysmogowe to nie jedyne akty prawne, które zostały ostatnio przyjęte w związku ze smogiem. Z początkiem października 2017 r. weszło bowiem w życie rozporządzenie ministra rozwoju i finansów w sprawie wymagań dla kotłów na paliwo stałe, które wskazuje m.in. wymogi emisyjne dla kotłów o znamionowej mocy cieplnej nie większej niż 500 kW.
Według nowych przepisów, dozwolone jest sprzedawanie bądź instalowanie wyłącznie takich kotłów, które spełniają wymagania określone w normie PN-EN 303-5:2012 dla urządzeń 5 klasy.
Dla kotłów już wyprodukowanych, ale nie wprowadzonych do obrotu ani do użytkowania przed 1 października 2017 r., przepisy rozporządzenia nabiorą mocy od 1 lipca 2018 r. A więc tylko do tego czasu można będzie wprowadzać do obrotu kotły klas niższych niż 5. Zasada ta obowiązuje w całej Polsce.
Koszt całkowity projektu 193 971 zł, kwota dotacji 172 634 zł.
