Jeśli nie stać Cię na czynsz, masz szansę na dodatek
Niestety, nie jest przesadą to, że Polacy (często ci starsi, utrzymujący się z emerytury bądź renty) stają przed dylematem: kupić jedzenie i lekarstwa, czy opłacić czynsz.
Płatności za utrzymanie nawet skromnego lokum są zwykle niewspółmiernie wysokie do naszych dochodów.
Osoba, która ma problem z regularnym wywiązywaniem się z zobowiązań finansowych wobec zarządcy domu, w którym mieszka, może ubiegać się o przyznanie dodatku mieszkaniowego. Jest to pomoc finansowa przyznawana przez gminy (w praktyce zwykle przez ośrodki pomocy społecznej) osobom, które są w trudnej sytuacji materialnej. Dodatek pokrywa część ich wydatków na utrzymanie mieszkania lub domu. Podstawę prawną przyznawania dodatków stanowi ustawa z 21 czerwca 2001 roku o dodatkach mieszkaniowych (tekst jednolity: Dz. U. z 2013 roku poz. 966). Zgodnie z nią, z dodatku można skorzystać, jeśli łącznie zostaną spełnione trzy warunki. Poniżej wyjaśniamy szczegółowo, jakie warunki trzeba spełnić, aby otrzymać dodatek mieszkaniowy.
Warunek pierwszy: niski dochód
Dopuszczalna wysokość dochodu zależy od tego, czy mieszkanie lub dom zamieszkuje osoba samotna, czy też gospodarstwo jest wieloosobowe. W przypadku prowadzących gospodarstwo domowe samotnie, zasadą jest to, że dochód nie powinien przekraczać 175 proc. najniższej emerytury. Dla gospodarstw domowych prowadzonych przez co najmniej dwie osoby, próg jest równy 125 proc. najniższej emerytury na każdego z domowników.
Od 1 marca bieżącego roku najniższa emerytura ma wysokość 882,56 zł. Oznacza to, że w przypadku osób samotnych, chcących ubiegać się o dodatek, dopuszczalny średni miesięczny dochód wynosi obecnie 1.544,48 zł, zaś w przypadku rodzin – 1.103,20 zł brutto na każdego domownika.
Co istotne, brany jest tu pod uwagę średni miesięczny dochód z ostatnich trzech miesięcy sprzed złożenia wniosku o dodatek.
PRZYKŁAD
Henryka i Janusz są małżeństwem emerytów. Ona ma emeryturę w wysokości 950 zł brutto, zaś on – 1.220 zł brutto. Ich dochód brutto wynosi więc 1.085 zł brutto na osobę. Jednak w marcu Janusz – emerytowany księgowy, chcąc wesprzeć domowy budżet przed świętami, podjął się wykonania pracy zgodnej ze swoim doświadczeniem zawodowym. Zarobił w sumie 4.000 zł. Gdyby małżonkowie złożyli wniosek o przyznanie dodatku w kwietniu, maju lub czerwcu, ich średni dochód przekroczyłby dopuszczalny próg. Jeśli zaczekają ze złożeniem wniosku do lipca, marcowy dochód nie będzie już brany pod uwagę.
Przy ustalaniu wysokości dochodów nie uwzględnia się niektórych rodzajów dochodu. Dochody, które nie są tu uwzględniane to przede wszystkim:
* świadczenia pomocy materialnej dla uczniów,
* jednorazowe zapomogi z tytułu urodzenia się dziecka,
* dodatki z tytułu urodzenia dziecka,
* pomoc w zakresie dożywiania,
* zasiłki pielęgnacyjne,
* zasiłki okresowe z pomocy społecznej,
* jednorazowe świadczenia pieniężne i świadczenia w naturze z pomocy społecznej,
* dodatki mieszkaniowe.
Przy ustalaniu, czy wysokość dochodu pozwala na skorzystanie z dodatku mieszkaniowego, od dochodów odlicza się składki na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i chorobowe oraz koszty uzyskania przychodu.
Ważny wyjątek
Wyjątkowo dodatek mieszkaniowy może też zostać przyznany osobie, której dochody przekraczają limit, jeśli przekroczenie nie jest wyższe od dodatku, który może zostać przyznany. W opisanej sytuacji dodatek zostanie zmniejszony o kwotę, o którą dochód przekracza limit.
Warunek drugi: tytuł prawny do lokalu
O dodatek może starać się tylko osoba, która ma tytuł prawny do zajmowanego mieszkania lub domu. Tytuł ten mają przede wszystkim:
* najemcy lub podnajemcy mieszkania,
* członkowie spółdzielni mieszkaniowej, którzy mają spółdzielcze prawo do lokalu,
* właściciele mieszkań,
* właściciele budynków, jeśli zajmują mieszkania w tych budynkach.
Ważny wyjątek
Dopuszczalne jest też przyznanie dodatku osobie, które zajmuje mieszkanie bez tytułu prawnego, ale jest w trakcie oczekiwania na przysługujący jej lokal zamienny lub socjalny.
Warunek trzeci: odpowiednia powierzchnia mieszkania lub domu
Dodatek mieszkaniowy może zostać przyznany tylko tym, których lokal nie przekracza tzw. powierzchni normatywnej. Wynosi ona:
* 35 mkw. dla jednej osoby,
* 40 mkw. dla dwóch osób,
* 45 mkw. dla trzech osób,
* 55 mkw. dla czterech osób,
* 65 mkw. dla pięciu osób,
* 70 mkw. dla sześciu osób,
plus 5 mkw. dla każdej następnej osoby.
Ważny wyjątek
Podobnie, jak w przypadku warunku związanego z dochodem, wyjątkowo dopuszczalne jest przekroczenie powierzchni normatywnej. Maksymalne dopuszczalne przekroczenie to 30 proc. Jeśli jednak pokoje i kuchnia nie zajmują więcej niż 60 proc. całej powierzchni użytkowej mieszkania, dopuszczalne jest przekroczenie o 50 proc. W sytuacji, gdy wśród domowników jest osoba niepełnosprawna poruszająca się na wózku inwalidzkim lub taka, której niepełnosprawność wymaga zamieszkiwania w oddzielnym pokoju, powierzchnia normatywna jest zwiększana o 15 mkw.
Wysokość dodatku
W dość prosty sposób możemy samodzielnie obliczyć, ile będzie wynosił przysługujący nam dodatek mieszkaniowy. W tym celu:
1. Trzeba zsumować wydatki będące podstawą obliczenia dodatku, przede wszystkim: czynsz; koszty eksploatacji i remontów ponoszone w mieszkaniach spółdzielczych; zaliczki na koszty zarządu nieruchomością wspólną ponoszone przez właścicieli mieszkań; koszt energii cieplnej; wydatki na wodę; opłaty za odbiór nieczystości.
2. Należy policzyć, jaka część wydatków stanowiących podstawę obliczenia dodatku przypada proporcjonalnie na normatywną część powierzchni lokalu (np. na 40 mkw. w przypadku osób prowadzących dwuosobowe gospodarstwo).
3. Osoba zainteresowana powinna ustalić udział własny w czynszu, a więc część opłat, którą lokator musi pokryć z własnej kieszeni. Jaki procent dochodów gospodarstwa stanowi udział własny (patrz tabela obok). Progi dochodu przedstawione w tabeli zależą od wysokości najniższej emerytury. Zmieniają się więc przy okazji każdej waloryzacji emerytur.
4. Od wyniku uzyskanego w punkcie drugim trzeba odjąć wynik uzyskany w punkcie trzecim. Dodatek nie może być wyższy niż 70 proc. wyniku uzyskanego w punkcie drugim.
Dodatek nie zostanie przyznany, jeśli po dokonaniu powyższych obliczeń okaże się, że miałby on wynosić mniej niż 2 proc. najniższej emerytury (obecnie 17,65 zł). Zasadą jest to, że dodatek nie jest wypłacany do rąk osoby uprawnionej, ale przelewany na konto zarządcy domu, w którym mieszka osoba uprawniona.