Kiedy dziadkowie muszą płacić alimenty na wnuka?
Na pytanie Czytelnika odpowiada Marta Tabarkiewicz, adwokat.
Czy dziadkowie mogą zostać obciążeni obowiązkiem alimentacyjnym wobec małoletniego wnuka?
- W myśl art. 128 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (krio), obowiązek alimentacyjny obciąża krewnych w linii prostej (tj. dzieci, rodziców, dziadków) oraz rodzeństwo. Rodzice zobowiązani są do utrzymania dziecka, które nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie, a zakres ich świadczeń zależy od ich możliwości zarobkowych i majątkowych oraz od usprawiedliwionych potrzeb dziecka. Poza tym przypadkiem do świadczeń alimentacyjnych uprawniony jest tylko ten, kto pozostaje w niedostatku (art. 133 krio). Obowiązek alimentacyjny obciąża krewnych bliższego stopnia przed krewnymi dalszego stopnia, czyli najpierw alimenty zapłacą rodzice, a dopiero potem dziadkowie.
Obowiązek alimentacyjny dziadków powstaje dopiero wtedy, gdy nie ma rodzica albo gdy nie jest on w stanie uczynić zadość swemu obowiązkowi lub gdy uzyskanie od niego na czas potrzebnych uprawnionemu środków utrzymania jest niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami (art. 132 krio). W sytuacji, gdy rodzic nie uiszcza alimentów ustalonych w wyroku, nie podejmuje pracy zarobkowej i nie posiada majątku, to uznać należy, iż uzyskanie od niego na czas potrzebnych dziecku środków utrzymania jest niemożliwie. Zachodzi więc sytuacja określona w art. 132 krio, co powoduje, że powstaje obowiązek alimentacyjny dziadków małoletniego dziecka.
Nie polega on jednak na przerzuceniu na nich niespełnionego obowiązku alimentacyjnego rodziców dziecka. Obowiązek ten zawsze ma charakter tylko posiłkowy. Nawet w sytuacji, gdy jedno z rodziców jest całkowicie niezdolne do wykonywania ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego, to obowiązek ten spoczywa w zasadzie na drugim rodzicu. Dopiero gdyby w toku procesu zostało ustalone, że drugi z rodziców - mimo odpowiedniej staranności i wykorzystania wszystkich możliwości zarobkowych - nie jest w stanie w całości lub w części sprostać swoim obowiązkom względem dziecka i z tego powodu dziecko mogłoby się znaleźć w niedostatku - w grę wchodziłby subsydiarny obowiązek dziadków. Dochodzenie świadczeń alimentacyjnych odbywa się poprzez złożenie pozwu o świadczenia alimentacyjne przeciwko dziadkom. Ustalając wysokość alimentów sąd będzie miał na uwadze nie tylko sytuację małoletniego dziecka, ale także sytuację majątkową dziadków.