Kiedy i jak pomoże lekarz rodzinny. Jak pomoże pielęgniarka i położna POZ. POZ - podstawowa opieka zdrowotna. [PORADNIK DLA PACJENTA]

Kaśka Borek

Kiedy i jak pomoże lekarz rodzinny. Jak pomoże pielęgniarka i położna POZ, czyli podstawowej opieki zdrowotnej. Lekarz rodzinny, pielęgniarka i położna POZ to filary podstawowej opieki zdrowotnej. Wyjaśniamy, jak działa POZ i jak z niej skorzystać w praktyce.

Drapie cię w gardle, masz gorączkę, dlatego idziesz do swojego lekarza rodzinnego, który przyjmuje na Narodowy Fundusz Zdrowia? To znaczy, że korzystasz ze świadczeń oferowanych przez NFZ w ramach podstawowej opieki zdrowotnej. POZ to bardzo ważna część naszego systemu opieki zdrowotnej. Właśnie z nią mamy zwykle najczęściej do czynienia.

Świadczenia udzielane są w warunkach ambulatoryjnych, czyli w gabinecie, poradni lub przychodni, a w przypadkach uzasadnionych medycznie - w domu pacjenta.

Jak skorzystać

POZ opiera się na prawie do wyboru świadczeniodawcy oraz imiennego wyboru lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, pielęgniarki POZ i położnej POZ. Tego wyboru dokonujesz, składając pisemną deklarację w wybranej przez siebie przychodni. Gdy chcesz zmienić lekarza, pielęgniarkę czy położną POZ, musisz ponownie złożyć deklarację - do nowego świadczeniodawcy oraz udzielającego tam świadczeń lekarza, pielęgniarki, położnej POZ. Nie ma konieczności składania rezygnacji ze złożonej wcześniej deklaracji.

Uwaga! Bezpłatnie możesz dokonać takiej zmiany dwa razy w roku.

Opłata w żadnym przypadku nie będzie jednak pobrana, gdy: a zmieniasz miejsce zamieszkania; a wybrany przez ciebie lekarz POZ przestał udzielać świadczeń opieki zdrowotnej; a z innych przyczyn, które są niezależne od twojej woli, a w przypadku ukończenia 18 lat - jeżeli do tego czasu dziecko było zadeklarowane u pediatry.

Poza domem, na wakacjach

Podczas pobytu poza miejscem zamieszkania, na przykład na wakacjach lub w delegacji, masz prawo do podstawowej opieki zdrowotnej u innego lekarza - jeśli nagle zachorowałeś lub nagle pogorszył się stan twojego zdrowia.

Terminy przyjęć
Świadczenia w ramach POZ udzielane są w dni powszednie, od poniedziałku do piątku, w godzinach 8.00-18.00.

Po godzinach pracy poradni - czyli od 18.00 do 8.00 rano oraz całodobowo w soboty, niedziele i święta - możesz skorzystać z nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej.

Lekarz POZ
Jego świadczenia obejmują:
* poradę lekarską udzielaną w warunkach ambulatoryjnych (w przypadkach uzasadnionych medycznie porada w domu pacjenta),
* świadczenia w ramach profilaktyki chorób układu krążenia,
* poradę patronażową,
* badania bilansowe, w tym badania przesiewowe,
* świadczenia medycznej diagnostyki laboratoryjnej lub diagnostyki obrazowej,
* szczepienia ochronne (realizowane zgodnie z zasadami określonymi w przepisach o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi),
* orzekanie o stanie zdrowia,
* w przypadku zaistnienia takiej konieczności - organizację pobrania przez pielęgniarkę materiałów do badań diagnostycznych w domu pacjenta,
* inne świadczenia, w tym: a kierowanie do poradni specjalistycznych, na leczenie szpitalne, rehabilitację i leczenie uzdrowiskowe, * kwalifikowanie do świadczeń transportu sanitarnego w POZ i wystawianie zleceń przewozów, a wystawianie zleceń na realizację świadczeń pozostających w zakresie zadań pielęgniarki POZ, położnej POZ, pielęgniarki szkolnej, a wystawianie zaświadczeń dotyczących stanu zdrowia pacjenta.

Nie da się wymusić skierowania
Lekarz rodzinny nie chce dać ci skierowania na badania lub do specjalisty i zastanawiasz się, czy możesz go do tego zmusić? Nie, nie możesz. O tym, czy należy wykonać jakiekolwiek dodatkowe badania albo skierować pacjenta do specjalisty, decyduje lekarz prowadzący. Pamiętaj jednak, że masz prawo wyboru lekarza, u którego chcesz się leczyć. Jeśli więc nie jesteś zadowolony z opieki twojego rodzinnego, możesz go zmienić.

Co ważne, nie ma przepisów mówiących o tym, ile razy i na jakie badania ma nas skierować lekarz rodzinny.

Pielęgniarka POZ
Poniżej wymieniamy świadczenia, jakich może nam udzielić pielęgniarka POZ:
* świadczenia profilaktyczne u dzieci do 6. roku życia, w tym: wizyty patronażowe w trzecim lub czwartym miesiącu życia i - o ile w czasie tej wizyty zostały stwierdzone zaburzenia stanu zdrowia dziecka - także w dziewiątym miesiącu; testy przesiewowe w dwunastym miesiącu życia dziecka oraz w wieku 2, 4 i 5 lat,
* profilaktyka gruźlicy,
* świadczenia lecznicze, w tym: wykonywanie zastrzyków (iniekcji) i zabiegów na podstawie zleceń lekarzy, w gabinecie i domu pacjenta,
* świadczenia diagnostyczne, w tym: pobieranie materiałów do badań (mocz, krew) na podstawie zlecenia lekarza POZ - w sytuacji gdy z przyczyn medycznych takie pobranie powinno być zrealizowane w domu pacjenta,
* świadczenia pielęgnacyjne i rehabilitacyjne.

Położna POZ
Jej świadczenia obejmują: a edukację w zakresie planowania rodziny; a opiekę w okresie ciąży, porodu i połogu, edukację przedporodową u kobiet w ciąży - od 21. tygodnia ciąży do terminu rozwiązania; a opiekę nad kobietą, noworodkiem oraz niemowlęciem do ukończenia drugiego miesiąca życia (w ramach wizyt patronażowych); a opiekę w chorobach ginekologicznych - w tym pielęgnacyjną nad kobietą po operacji ginekologicznej lub onkologiczno-ginekologicznej. Obejmuje okres od momentu wypisu ze szpitala do całkowitego zagojenia się rany pooperacyjnej (realizowane na podstawie skierowania lekarza oddziału, który wykonał operację); a wykonywanie iniekcji i zabiegów na podstawie zleceń innych lekarzy ubezpieczenia zdrowotnego - w gabinecie i w domu pacjenta; a pobieranie materiału z szyjki macicy do przesiewowego badania cytologicznego w ramach programu profilaktyki raka szyjki macicy - o ile przewiduje to jej umowa z NFZ; a opiekę nad kobietą w każdym okresie jej życia.

To warto wiedzieć
1. W ramach POZ masz prawo wyboru lekarza, pielęgniarki i położnej spośród tych, którzy zawarli umowę z NFZ.

2. Nie obowiązuje rejonizacja.

3. Możesz wybrać tylko jednego lekarza, pielęgniarkę lub położną, ale oni nie muszą udzielać świadczeń u jednego świadczeniodawcy. Możesz więc mieć lekarza POZ w jednej przychodni, pielęgniarkę w drugiej, a położną jeszcze gdzie indziej.

4. Nie masz obowiązku zapisywania całej rodziny do tej samej osoby.

5. Lekarz, pielęgniarka, położna nie mogą odmówić zapisania cię na listę podopiecznych ze względu na twój wiek, płeć, stan zdrowia. Jedyne ograniczenia wynikają z zalecanej liczby podopiecznych, przypadających na jedną osobę udzielającą świadczeń zdrowotnych.

Konsultacja: Narodowy Fundusz Zdrowia, LOW w Zielonej Górze