Kiedy testament jest nieważny?
Na pytanie Czytelnika odpowiada Tomasz Kucharski,adwokat.
- Moja mama na kilka tygodni przed śmiercią sporządziła testament, w którym do całości spadku powołała wyłącznie moją siostrę, z którą wspólnie zamieszkiwała. Jestem pewien, że mama nie miała świadomości tego co robi, z uwagi na swoje liczne choroby. Uważam, że był to celowy zabieg siostry. Co mogę w takiej sytuacji zrobić?
- Może pan żądać uznania testamentu za nieważny. Trzeba udowodnić, że został sporządzony w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli (art. 945 par.1 pkt. 1 kpc). Ma pan na to trzy lata licząc od dnia, w którym dowiedział się pan o przyczynie nieważności testamentu, nie więcej jednak niż dziesięć lat od otwarcia spadku. Mówiąc o stanie wyłączającym świadome wyrażenie woli najczęściej mamy na myśli choroby psychiczne, niedorozwój umysłowy, wpływ przyjmowanych leków na świadomość testowania, czasem nawet stany chorobowe związane z bólem i gorączką. Natomiast stan wyłączający swobodę w wyrażeniu woli dotyczy namowy i sugestii osób trzecich, zwłaszcza w sytuacji silnego uzależnienia spadkodawcy od spadkobiercy testamentowego. To na panu jednak będzie ciążył obowiązek udowodnienia stanu braku świadomości lub braku swobody w wyrażeniu woli. W tym celu powinien pan wnioskować o przeprowadzenie dowodów, a w szczególności zeznań świadków oraz stron postępowania (np. sąsiadów, przyjaciół, członków rodziny, pracowników opieki medycznej, notariusza itd.), dokumentacji medycznej, a także z opinii biegłych. Proszę jednak pamiętać, że samo stwierdzenie u spadkodawcy choroby psychicznej nie powoduje nieważności testamentu, jeżeli nie wpłynęło na zdolność testowania. Podobnie jeśli w ostatnim okresie życia w zachowaniu spadkodawcy nie było przejawów trwałego naruszenia funkcji umysłowych, a przeciwnie spadkodawca zachował postawę człowieka w pełni zorientowanego, testament może być uznany za ważny. Oczywiście każdą sprawę należy rozpatrywać w sposób indywidualny, a w razie wątpliwości zasięgnąć opinii specjalisty.