Koalicja antysmogowa. Wiedza od A do Z. Alfabet smogowy
Czyste powietrze, kadm czy niska emisja. Tłumaczymy najpopularniejsze pojęcia smogowe.
A - Alarm Smogowy. Ruch społeczny mający na celu podejmowanie działań pomagających zwalczyć smog. Pierwszy został utworzony w Krakowie i szybko podobne grupy zaczęły działać w innych miastach. U nas jest Lubelski Alarm Smogowy.
B - Benzo(a)piren. Szkodliwy, toksyczny, rakotwórczy węglowodór, którego stężenie w powietrzu w Polsce jest znacznie przekroczone.
C - Czyste Powietrze. Nazwa rządowego programu, który ma być odpowiedzią na smog. W ramach programu można się starać np. o fundusze na ocieplenie domów czy kolektory słoneczne. Program realizują Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
D - Dym. Zwłaszcza ten gorszy, trujący i śmierdzący, gdy w piecu pali się np. śmieciami lub niskiej jakości opałem.
E - Efektywność energetyczna, czyli ilość zaoszczędzonej energii, co można uzyskać w domach np. poprzez ich termomodernizację lub zastosowanie lepszych technik budowlanych. To ważne, bo dzięki wysokim wskaźnikom energetycznym z domów „ucieka” mniej ciepła, czyli trzeba mniej palić w piecu, aby go ogrzać.
F - Filtr węglowy stosowany powszechnie w maseczkach antysmogowych. Jego zadaniem jest filtrowanie gazów i oparów chemicznych z wdychanego powietrza.
G - Górnictwo, czyli węgiel powszechnie stosowany do ogrzewania w domach i w energetyce uznawany jest za jeden z głównych czynników powstawania smogu. W wielu krajach (np. w Niemczech) całkowicie odchodzi się od węgla. W Polsce wprost przeciwnie.
H - Hipertensja, czyli nadciśnienie tętnicze. To jeden z chorobowych skutków smogu. Nawet przy nieznacznym zwiększeniu stężenia pyłów PM w powietrzu ryzyko nadciśnienia zwiększa się u człowieka o kilkadziesiąt procent.
I - Informacja. Jeden ze sposobów walki, a raczej obrony przed smogiem. Zarówno władze krajowe, jak i regionalne, podejmując działania antysmogowe, mocno stawiają na informację i edukację mieszkańców w tym zakresie.
J - Jakość powietrza. Najważniejszy wyznacznik dotyczący zanieczyszczenia. Niestety, według Światowej Organizacji Zdrowia Polska ma jedną z najniższych, najgorszych jakości powietrza w Europie.
K - Kadm. Jeden z bardzo toksycznych pierwiastków znajdujących się w zanieczyszczonym powietrzu. Oprócz kadmu może się w nim znajdować także nikiel, ołów czy arsen.
L - Lasy, czyli drzewa skutecznie pomagają walczyć ze smogiem. Co więcej, lasy iglaste są przez ekologów jeszcze bardziej cenione, bo ich igły bywają pokryte woskiem, do którego przylegają cząstki pyłów.
M - Maska antysmogowa. Coraz bardziej popularny sposób obrony przed smogiem. Nie warto stosować taniej z marketu budowlanego. Lepiej wybrać droższą z filtrami węglowymi lub HEPA. Maseczki - nawet te lepsze - trzeba co jakiś czas wymieniać.
N - Niska emisja. Zjawisko, w którym emiter zanieczyszczeń (np. komin w domu) znajduje się na wysokości niższej niż 40 metrów. Jako niską emisję wylicza się też spaliny samochodowe.
O - Odpady, czyli śmieci. Niestety, nadal popularne paliwo używane do ogrzewania domów. Nowsze piece nie znoszą takiego opału i łatwo je w ten sposób uszkodzić. Niestety, w tych starszych nazywanych kopciuchami można spalić niemal wszystko, co się zmieści do paleniska. Coraz więcej służb - jak na przykład Straż Miejska - jest już wyposażonych w specjalne czujniki, dzięki którym po zbadaniu dymu z komina można stwierdzić, czy palono w piecu odpadami.
P - Pompa ciepła. Alternatywny sposób ogrzewania domu, które przekazuje ciepło z dolnego źródła, czyli np. gruntu do górnego, czyli instalacji centralnego ogrzewania w budynkach lub zbiornika ciepłej wody użytkowej. Na zainstalowanie pompy ciepła także można pozyskać dofinansowanie w ramach programu Czyste Powietrze.
R - Rozporządzenie. W tym roku rząd wykorzystał do walki np. rozporządzenie określające normy dla węgla używanego w domach. Problem w tym, że środowiska ekologiczne uważają zawarte w dokumencie wskaźniki za zbyt niskie. „W obecnym brzmieniu rozporządzenie nie eliminuje najgorszej jakości węgla, który dalej będzie sprzedawany do gospodarstw domowych - a więc węgla o wysokiej zawartości popiołu (nawet 31 procent), wilgoci (nawet 27 procent), siarki (nawet 2,1 procent) i o niskiej wartości opałowej” - uważa np. Polski Alarm Smogowy.
S - Smog. Czyli nienaturalnie występujące zanieczyszczenie powietrza spowodowane działalnością człowieka oraz niekorzystnymi naturalnymi zjawiskami, jak brak wiatru. Smog składa się głównie ze szkodliwego dla zdrowia pyłu zawieszonego (PM10 i PM2,5).
T - Termomodernizacja. Niska emisja jest jedną z przyczyn smogu. W domach pali się dużo, bo należy budynek ogrzać. Można jednak zmniejszyć ilość używanego opału, jeśli dom nie będzie tracił ciepła, a właśnie temu służy termomodernizacja, czyli inaczej ocieplanie budynków. Na termomodernizację można pozyskać środki z programu Czyste Powietrze.
U - Uchwała antysmogowa. Takie dokumenty przyjęło już kilka województw w Polsce i wkrótce może przyjąć lubelskie. Specjalny zespół pracujący przy sejmiku województwa przygotował już projekty nowego prawa wraz z rekomendacjami działań. W uchwale zapisano np. jakie parametry mają spełniać domowe piece, jakie używane w nich paliwo i do kiedy mieszkańcy muszą wymienić przestarzałe instalacje.
W - Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska. Organ znajdujący się w każdym regionie, którego zadaniem jest monitorowanie jakości powietrza na danym terenie.
Z - Zdrowie. Sprawa, na którą smog ma kolosalny wpływ. Według lekarzy, zanieczyszczone powietrze jest jedną z przyczyn chorób układu oddechowego czy układu krążenia.