Król Polaków upamiętniony w Toruniu. Ludwik Makowski został patronem ulicy na Wrzosach
Ludwik Makowski jest patronem ulicy w Toruniu - między Zespołem Szkół Muzycznych a Domem Pomocy Społecznej na Wrzosach. Został nim w 140. rocznicę urodzin. To niezwykle zasłużona dla polskiego Torunia postać.
Wniosek, by zasłużony torunianin Ludwik Makowski został patronem jednej z ulic na Wrzosach, złożyło w listopadzie 2022 roku do przewodniczącego Rady Miasta Torunia Kurkowe Bractwo Strzeleckie. Poparty został on także przez Towarzystwo Śpiewacze „Lutnia”.
6 lipca Rada Miasta przyjęła uchwałę, dzięki której Ludwik Makowski został patronem ulicy - a w zasadzie uliczki - na Wrzosach, znajdującej się między Domem Pomocy Społecznej a Zespołem Szkół Muzycznych. Uroczystość odsłonięcia tabliczki z jego imieniem i nazwiskiem odbyła się w 140. rocznicę urodzin tego zasłużonego torunianina. Uczestniczył w niej prawnuk Ludwika Makowskiego, Marcin Makowski. Przy okazji przedstawiciele Książnicy Kopernikańskiej i Kurkowego Bractwa Strzeleckiego przedstawili biografię zasłużonego torunianina. Zorganizowano również koncert chóru „Lutnia” w Zespole Szkół Muzycznych. Spotkanie zakończyło się podwieczorkiem przy kawie.
Ludwik Makowski: z Gdańska przez Berlin do Torunia
Ludwik Makowski urodził się 4 sierpnia 1883 roku w Gdańsku. W październiku tego samego roku jego rodzina przeniosła się do Nieżywięcia koło Brodnicy. W dalszych latach mieszkał także w Wąbrzeźnie, Hamborn i Berlinie. 28 marca 1901 roku przybył do Torunia, skąd niedługo później udał się do Niemiec. Do Torunia powrócił na stałe w 1906 roku. Założył tu pierwszy polski sklep garderoby męskiej na miarę i gotowej, znajdujący się początkowo przy ulicy Kopernika, później przy ulicy Szerokiej 36. Prowadził go do września 1939 roku.
„Był wziętym mistrzem krawieckim. Ubiory szyte w Jego pracowni cieszyły się uznaniem na całym Pomorzu, a w prasie ukazywały się superlatywy na temat szytej garderoby. Klientami jego jako znanego i cenionego fachowca oraz głośnego wówczas działacza polskiego, było m.in. ziemiaństwo polskie z Pomorza i Królestwa”
- czytamy w uzasadnieniu uchwały Rady Miasta o ustanowieniu Ludwika Makowskiego patronem ulicy na Wrzosach.
W Toruniu Ludwik Makowski dołączył do Towarzystwa Śpiewaczego „Lutnia”. Był jego prezesem - z dwuletnią przerwą - do 1932 roku. W tym czasie znacząco wzrosła liczba członków "Lutni". W 1933 roku Ludwik Makowski został jej prezesem honorowym.
Był także pierwszym prezesem Pomorskiego Związku Kół Śpiewaczych na Prusy Zachodnie i Warmię (od 1920 roku - Pomorskiego Związku Śpiewaczego z siedzibą w Toruniu). Funkcję tę pełnił do 1936 roku. Ponadto w latach 1912–1918 był także prezesem I Nadwiślańskiego (Toruńskiego) Okręgu Kół Śpiewaczych.
Król Polaków stawił się jako ochotnik do walki
Ludwik Makowski należał również do Towarzystwa Przemysłowego w Toruniu, będąc w 1913 roku jego ławnikiem. Jak przypominają działacze Kurkowego Bractwa Strzeleckiego, za swą gorliwość dla sprawy polskiej był przez Niemców nazywany “Polnischer Kőnig” (Król Polaków).
Po wybuchu rewolucji listopadowej 1918 roku w Niemczech, Ludwik Makowski wszedł 17 listopada tego roku, z ramienia Polaków, w skład utworzonej w Toruniu Rady Robotniczo-Żołnierskiej. Kierował jej Wydziałem Wykonawczym i Biurem Centralnym. Równocześnie został członkiem Polskiej Rady Ludowej i tajnej Organizacji Wojskowej Pomorza. Był w składzie w niemiecko-polskiej delegacji do dowództwa frontu powstania wielkopolskiego.
Po przejęciu Pomorza przez polskie władze Ludwik Makowski pomagał w organizowaniu wojska polskiego oraz stawił się jako ochotnik-sierżant, wraz ze sformowanym przy jego współudziale “Toruńskim Pułkiem Ochotniczym”, do obrony Warszawy w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 roku.
Od 30 listopada 1921 roku do 28 czerwca 1922 roku pełnił obowiązki członka Rady Miejskiej, a od 19 lipca 1922 roku do 26 stycznia 1934 roku - honorowego radcy Magistratu. Ponadto od 11 czerwca 1931 roku do 15 grudnia 1933 roku był członkiem Komitetu Rozbudowy Miasta. W 1928 roku kandydował na stanowisko wiceprezydenta Torunia. Ostatecznie zrezygnował ze starań o nie. Nie chciał wchodzić w układy polityczne z endecją.
Od 1922 roku Ludwik Makowski był członkiem Kurkowego Bractwa Strzeleckiego w Toruniu. W 1927 roku wszedł w skład jego zarządu - objął stanowisko Drugiego Komendanta. W 1929 roku został prezesem. Z inspiracji wizytującego Bractwo gen. Józefa Hallera został inicjatorem rozbudowy nowoczesnej, wielostanowiskowej, 300-metrowej strzelnicy brackiej na Zieleńcu. Wraz z nią wybudowano "Letni Dwór" służący torunianom jako miejsce spotkań, imprez kulturalnych i towarzyskich. W 1930 roku podejmował na strzelnicy prezydenta Ignacego Mościckiego. Rok później jako prezes Okręgu Pomorskiego Kurkowych Bractw Strzeleckich RP był w delegacji do prezydenta. Wręczył mu złoty medal upamiętniający wizytę na strzelnicy na Zieleńcu.
Ludwik Makowski należał także do Towarzystwa Gimnastycznego “Sokół” w Toruniu. Za działalność w okresie zaborów i męstwo na froncie odznaczony był Krzyżem Niepodległości i Krzyżem Walecznych. Miał też Złoty Krzyż Zasługi, Złotą Odznakę Związku Polskich Zespołów Śpiewaczych i Instrumentalnych oraz godność członka honorowego Towarzystwa Śpiewaczego “Solo” w Inowrocławiu.
W 1923 roku był inicjatorem budowy w Toruniu pomnika Stanisława Moniuszki.
Jeden z pierwszych aresztowanych i zamordowany przez Niemców
Gdy wybuchła II wojna światowa, we wrześniu 1939 roku Ludwik Makowski zorganizował, w oparciu o Kurkowe Bractwo Strzeleckie, Straż Obywatelską. Został jej komendantem. Prezydent Torunia Leon Raszeja, ewakuując urząd miasta, powierzył Ludwikowi Makowskiemu bezpieczeństwo torunian.
Po wkroczeniu Niemców do Torunia Ludwik Makowski był jedną z pierwszych aresztowanych i osadzonych w "Okrąglaku" osób. Niedługo potem został zamordowany. Nie jest znane miejsce jego pochówku.
W 1982 roku na budynku przy ulicy Szerokiej 36, w którym mieszkał i pracował Ludwik Makowski, zawisła upamiętniająca go tablica. Inicjatorem był Okręg Województwa Toruńskiego Polskiego Związku Chórów i Orkiestr.