Łódź nie jest Litzmannstadtem, tylko polskim światem...

8 września 1939 roku do Łodzi wkroczyły wojska niemieckie. Niedługo po tym miasto zostało wcielone do III Rzeszy. Zaczęły się czarne dni w historii Łodzi.

Gdy Niemcy zajęli miasto zaczął się ciężki czas dla łodzian.

- Łodzianie myśleli, że okupacja będzie wyglądała tak jak podczas I wojny światowej - mówi Wojciech Źródlak, kustosz Muzeum Tradycji Niepodległościowych Oddział Radogoszcz. - Wtedy panowały trudne warunki, żyło się ciężko, ale nie było eksterminacji, bezpośredniego zagrożenia życia. Niestety, rzeczywistość okazała się zupełnie inna.

6 września 1939 roku władze w mieście obejmuje Komitet Obywatelski. Na jego czele stanął ks. biskup Kazimierz Tomczak, sufragan diecezji łódzkiej. Komitet liczył 16 członków. Jednym z głównych organizatorów komitetu był Zygmunt Lorentz, nauczyciel historii m.in. w gimnazjum im. Piłsudskiego, potem organizator tajnego nauczania w Łodzi, zamordowany przez Niemców.

8 września wieczorem w Łodzi pojawiają się wojska niemieckie. Następnego dnia Komitet Obywatelski wzywa łodzian, by zachowali spokój podczas wkraczania wojsk niemieckich. W pierwszych dniach wojny życie straciło około 300 mieszkańców Łodzi. Niestety, nie powtórzył się scenariusz z czasów I wojny światowej. Liczono bowiem, że Niemcy będą liczyli się z komitetem. Tak się nie stało. Przez pewien czas może prowadzić tylko działalność opiekuńczą. Jego członkowie, m.in. biskup Tomczak, zostają aresztowani.

Niemcy wysadzili pomnik Kościuszki

9 listopada, w 16 rocznicę nieudanego puczu w Monachium, Łódź zostaje wcielona do III Rzeszy. Staje się częścią Kraju Warty, który ma być wzorcową, niemiecką prowincją. Miała tu dominować ideologia nazizmu, a Łódź stać się miastem kultury niemieckiej.

11 listopada Niemcy wysadzają pomnik Tadeusza Kościuszki. Prasa niemiecka pisała: „Wysadziliśmy ten pomnik, by Polacy wiedzieli, że od dziś są sługami narodu niemieckiego”. Z czasem ten los spotka wszystkie łódzkie pomniki. Zmieniono granice Łodzi. W jej skład włączono: Retkinię, Rudę, Sikawę, Stoki, Rogi, Zarzew, Olechów, Chojny, Rokicie, Radogoszcz, Żabieniec, Teofilów i w części Wiskitno, Starową Górę oraz Łagiewniki. Powierzchnia Łodzi zwiększa się z 58 km kw. do 226,66 km kw. Miasto staje się prawie pięciokrotnie większe. Liczba mieszkańców zwiększa się z blisko 400 tys. do 788 tys. Z czego 55,6 proc. stanowią Polacy, 29 proc. - Żydzi, a 14,8 proc. - Niemcy.