Niezwykłe fotografie z okresu Powstania Warszawskiego i odbudowy stolicy
Niezwykłe zdjęcia z czasów II wojny światowej pokazano niedawno w Warszawie. Kolorowe fotografie stolicy zrobiono we wrześniu 1944 roku, w trakcie Powstania Warszawskiego.
Kliszę znaleziono w rozbitym niemieckim czołgu. Po raz pierwszy pokazano ją w latach 70. ubiegłego wieku, teraz przypominamy prawdopodobnie pierwsze kolorowe zdjęcia zniszczonej Warszawy, wsród których jest prawdopodobnie ostatnie „spojrzenie” na Pałac Saski.
Na zdjęciach znajduje się Stare Miasto i Krakowskie Przedmieście, wkrótce po zakończeniu walk powstańczych we wrześniu 1944 roku. Autorem jest prawdopodobnie niemiecki żołnierz, który dokumentował teren po wygranej z powstańcami na Starym Mieście. Walki zakończyły się tam 2 września. I w tym okresie prawdopodobnie powstały słynne zdjęcia.
Na zdjęciach widzimy zniszczone barykady na ulicy Świętojańskiej, widok na Powiśle (w tle Praga), ruiny Zamku Królewskiego, zbombardowany kościół św. Krzyża na Krakowskim Przedmieściu oraz przewróconą figurę Chrystusa z tego kościoła. Fotografie przedstawiają również budynki Prezydium Rady Ministrów na Krakowskim Przedmieściu (koło kościoła sióstr Wizytek, obecnie Pałac Prezydencki), a także prawdopodobnie ostatnie zdjęcia Pałacu Saskiego z Grobem Nieznanego Żołnierza, wysadzonego pod koniec grudnia 1944 roku. Zdjęcia nie były publicznie znane aż do lat 70.
Wtedy po raz pierwszy opublikowało je pismo „Stolica” (1971, numer 40). Dziennikarze tłumaczyli, że prawdopodobnie zostały one zrobione między 15 a 20 września 1944 roku. Miały zostać odnalezione kilka miesięcy później w rozbitym niemieckim czołgu. 15 stycznia 1945 roku Andrzej Grabowski ps. Dzikus, (żołnierz Armii Krajowej, a po wojnie adwokat) otrzymał je od kolegi w Żyrardowie. Po kilkunastu latach trafiły do redakcji gazety.
W 2011 roku pojawiło się wideo przypominające wspomniane fotografie, stworzone przez Krzysztofa Jaszczyńskiego dla fundacji Warszawa1939.pl.
***
Tymczasem Arkadiusz Żołnierczyk, warszawski historyk i przewodnik, opublikował w mediach społecznościowych kolejny wyjątkowy album. Tym razem możemy przyjrzeć się, jak Warszawiacy wyszli na ulice stolicy, żeby odbudować miasto po niemieckich zniszczeniach. Te zdjęcia chwytają za serce i pozwalają docenić to, czym dzisiaj możemy się cieszyć...
Porównanie obu trudnych momentów w historii Warszawy, podkreśla jak bardzo nasza stolica została doświadczona podczas wojny.