Nowe przepisy i zakaz doliczania VAT-u mogą skutkować bankructwami
Niebawem w życie mają wejść nowe przepisy komornicze. Resort sprawiedliwości zapowiada „koniec patologii”, a komornicy drżą o przyszłość. Już przegrali spór o podatek VAT, którego nie wolno im doliczać do opłat egzekucyjnych. Szacują, że zbankrutuje 60 proc. kancelarii.
Rząd przyjął dwa projekty ustaw o komornikach, przygotowane przez resort sprawiedliwości. Szykują one prawdziwą rewolucję. Mówią m.in. o konieczności posiadania wyższego wykształcenia prawniczego (dziś 30 proc. komorników go nie ma), zakazie powierzania egezekucji asesorom, obowiązku nagrywania egzekucji w terenie, a także o liczbie spraw. Ograniczają pracę komornika głównie do jego rewiru, a także stawiają ograniczenia w liczbie spraw rocznie.
Nowe przepisy, a także lipcowe orzeczenie Sądu Najwyższego stwierdzające, że komornikom nie wolno doliczać podatku VAT do opłaty egzekucyjnej, przeraziły komorników.
- W maju firma doradcza opracowała dla nas raport o wpływie planowanych zmian na wyniki kancelarii. Wynika z niego, że spadek przychodów może doprowadzić do bankructwa nawet 60 procent kancelarii komorniczych - ostrzega Małgorzata Wolny, przewodnicząca Rady Izby Komorniczej w Gdańsku.
Taki scenariusz oznacza, że zwykły Kowalski będzie miał kłopot z egzekucją nakazu zapłaty, alimentów czy eksmisji uciążliwego lokatora.
Wywiad z Małgorzatą Wolny, komornikiem z Tucholi, przewodniczącą Rady Izby Komorniczej w Gdańsku
Dlaczego komornicy biją na alarm? Jakich zmian prawnych się obawiają?
Sytuacja w egzekucji od dawna budzi niepokój środowisk prawniczych. Po pierwsze, przygotowywane są nowe ustawy dotyczące komorników. W ogromnym skrócie mówiąc,ograniczają one finansowanie działalności i zakres działania komornika oraz liczbę spraw, które może przyjąć. Zmieniają też status komornika, jego wiek emerytalny. Ograniczają również kompetencje asesorów, a poszerzają katalog przedmiotów wyjętych spod egzekucji. W ostatnim czasie weszły już w życie przepisy ograniczające egzekucję, np. rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 5 lipca 2017 roku w sprawie określenia przedmiotów należących do rolnika, które nie podlegają egzekucji. W ub.r weszła w życie ustawa ograniczająca sprzedaż ziemi rolnej. Jednak obecnie sytuacja komorników sądowych zmieniła się diametralnie za sprawą uchwały Sadu Najwyższego z 27 lipca br.
Co orzekł Sąd Najwyższy?
Stwierdził, że komornik nie może doliczać podatku VAT do opłat egzekucyjnych, a to skutkuje prawie 20-procentowym obniżeniem środków na finansowanie kancelarii. To w dramatyczny sposób zmienia obecną sytuację komorników. Może doprowadzić do upadku wielu kancelarii jeszcze w tym roku. Zdaję sobie sprawę, że fakt pogorszenia sytuacji komorników nie zmartwi większości społeczeństwa. Jednak spójrzmy na to obiektywnie. Komornik to instytucja niezwykle ważna w procesie realizacji prawa, orzeczeń sądowych. Ma ogromne znaczenie w procesie tworzenia porządku prawnego.
Czym jest ten porządek?
To zwrot pieniędzy panu Kowalskiemu, któremu pan Nowak dobrowolnie zwrócić nie chciał. To zapłata faktury, kiedy klient towar odebrał, a należności nie uiścił. To alimenty ściągnięte od taty, który po rozwodzie zapomniał o swoich dzieciach. To eksmisja małżonka, który bije żonę i dzieci, lub uporczywego lokatora, który nie płaci czynszu i na dodatek znosi śmieci do mieszkania. Wreszcie, to również sprzedaż majątku spadkowego, kiedy spadkobiercy nie mogą dojść do porozumienia co do jego wartości. Za tym wszystkim stoi komornik. Sami sobie odpowiedzmy, czy jest on potrzebny, czy też nie. Zmiany zatem nie tylko dotkną gospodarkę, ale również przeciętnego Kowalskiego, który nie odzyska zaległego wynagrodzenia lub nie uzyska alimentów.
Skąd szacunki, że z rynku zniknie nawet 60 procent kancelarii, bo zbankrutują?
Przygotowywanie nowych ustaw skłoniło samorząd komorniczy do przygotowania analiz. W maju 2017r. firma doradcza PwC opracowała raport „Wpływ planowanych zmian w opłatach komorniczych i opodatkowaniu komorników na wyniki kancelarii”. Wynika z niego, że spadek przychodów przeciętnej kancelarii może doprowadzić wielu komorników do bankructwa, a dotyczy to 60 procent kancelarii. Średni spadek przychodów to 36 proc. jednak przychody niektórych mogą spaść nawet o 80 proc.
Kim są tzw. hurtownicy i czy nowe przepisy ograniczą ich działalność? Czy też uderzą w małe kancelarie?
Hurtownikami potocznie nazywani są komornicy przyjmujący kilkaset tysięcy spraw w roku. W mojej apelacji, gdańskiej, nie było tzw. hurtowni. Egzekucja w tych kancelariach, według statystyk, charakteryzowała się niższą skutecznością. Obecnie, po zmianie ustawy w 2015 roku, nie są tworzone już tak ogromne kancelarie. Co do zasady, komornik może przyjąć do 5 tysięcy spraw w roku. Komornik rozpoczynający działalność - do 10 tysiecy spraw. Nowa ustawa ogranicza możliwość wyboru komornika do apelacji (obecnie komornik może prowadzić czynności egzekucyjne na terenie całego kraju) oraz ogranicza limit spraw w roku do 2,5 tys. Wpłynie to na możliwość prowadzenia bieżącej działalności przez komorników. Również ten aspekt spowoduje upadek wielu kancelarii. Od 2 lat bowiem maleje wpływ spraw w kancelariach.
Jak środowisko komornicze zamierza się bronić?
Będziemy dalej rozmawiać z Ministerstwem Sprawiedliwości i przedkładać analizy skutków proponowanych zmian. Do projektów zgłoszono już 500 stron krytycznych opinii. Zastrzeżenia zgłosiły najważniejsze organy państwa, w tym Rada Legislacyjna przy Prezesie Rady Ministrów, Rządowe Centrum Legislacji, czy Ministerstwo Rozwoju. Mimo to Komitet Stały RM przyjął projekty ustaw. Prezes Krajowej Rady Komorniczej, Rafał Fronczek, zwrócił się z dramatycznym apelem do premier Beaty Szydło o podjęcie wszelkich możliwych działań, które uchylą ryzyko paraliżu państwa. Sierpień to pierwszy miesiąc z VAT-em „w opłacie”, zatem jako samorząd będziemy monitorować sytuację. Z obawą, co dalej.
Komornicy apelują do premier Beaty Szydło o podjęcie "wszelkich możliwych działań, które uchylą ryzyko paraliżu państwa"
Małgorzata Wolny, komornik z Tucholi, przewodnicząca Rady Izby Komorniczej w Gdańsku:
- W kwestii nowych ustaw będziemy dalej rozmawiać z Ministerstwem Sprawiedliwości wskazując nasze argumenty; będziemy też przedkładać analizy skutków proponowanych przez resort zmian. Do projektów zgłoszono 500 stron krytycznych opinii. Zastrzeżenia zgłosiły najważniejsze organy państwa, w tym Rada Legislacyjna przy Prezesie Rady Ministrow, Rządowe Centrum Legislacji, czy Ministerstwo Rozwoju. Mimo to Komitet Stały Rady Ministrów przyjął projekty ustaw. Prezes Krajowej Rady Komorniczej Rafał Fronczek zwrócił się z dramatycznym apelem do premier Beaty Szydło o podjęcie wszelkich możliwych działań, które uchylą ryzyko paraliżu państwa. Trzeba podkreślić , że w interesie państwa i jego obywateli jest silna, sprawna egzekucja. Mówię to nie tylko jako przedstawiciel samorządu, ale również jako zwykły obywatel.[/cyt]
[cyt]- Dotychczasowy model egzekucji sprawdził się - podkreśla Małgorzata Wolny. - Podam przykład alimentów. W poprzednich latach egzekucję wypłaconych przez gminy świadczeń alimentacyjnych prowadziły urzędy skarbowe. Po pewnym czasie przepisy zmieniono i egzekucja świadczeń wróciła do komorników sądowych. Po zbadaniu jej wyników okazało się, że komornicy sądowi byli bardziej skuteczni.
Uchwała Sądu Najwyższego w sprawie VAT-u spowodowała, że rentowność wielu kancelarii w znacznym stopniu spadnie. Jesteśmy jednak funkcjonariuszami publicznymi i będziemy przestrzegać prawa. Sierpień to pierwszy miesiąc z VAT-tem "w opłacie", zatem jako samorząd będziemy monitorować sytuację.
Dodam, że rozmawiam z wieloma młodymi komornikami i oni czują się oszukani. Ukończyli studia, aplikację, asesurę, co oznacza 9 lat nauki. Założyli kancelarię na kredyt, albo z oszczędności. Sądzili, że to będzie ich życiowa droga. Dziś zastanawiają się co dalej . Wszyscy zastanawiamy się co dalej.