Od bohatera do… „zdrajcy”. Naukowcy o Józefie Piłsudskim

- Wielkim trudem swego życia budował siły w narodzie. Genjuszem umysłu, twardym wysiłkiem woli Państwo wskrzesił. Prowadził je ku odrodzeniu mocy własnej, ku wyzwoleniu sił, na której przyszłe losy Polski się oprą. Za ogrom Jego pracy danem mu było oglądać państwo nasze jako twór żywy, do życia zdolny, do życia przygotowany i armję naszą sławą zwycięskich sztandarów okrytą. Ten największy na przestrzeni całej naszej historji człowiek, z głębi dziejów minionych moc swego ducha czerpał i nadludzkim wytężeniem myśli drogi przyszłe odgadywał. […] Szukał i do samodzielnej pracy zaprawiał ludzi, na których ciężar odpowiedzialności z kolei miałby spocząć. Przekazał narodowi dziedzictwo myśli, o honor i potęgę Państwa dbałej. Ten Jego Testament nam żyjącym przekazany, przyjąć i udźwignąć mamy – mówił po śmierci Józefa Piłsudskiego, Prezydent Ignacy Mościcki.

Obchodzona w tym roku 150. rocznica urodzin marszałka, stanowiła powrót do wciąż wzbudzającej duże emocji dyskusji na temat jego roli w odzyskaniu niepodległości oraz kształtowaniu suwerennego państwa polskiego w latach 1918-1939. W Kielcach – mieście nierozerwalnie związanym z legionową epopeją – historycy debatowali nad sukcesami i porażkami, propagandą oraz faktami związanymi z życiem i działalnością Józefa Piłsudskiego.