Opactwo pocysterskie w Lubiążu
Pocysterski klasztor w Lubiążu, położony niecałe 60km od Wrocławia, w powiecie wołowskim, jest dziś jednym z największych obiektów sakralnych w Europie, prawie trzykrotnie większy niż Wawel. Jedynie hiszpański Escorial wyprzedza go kubaturowo. Opactwo lubiąskie ma jedną z najdłuższych fasad w Europie (223m), potężny dach o powierzchni 2,5 ha oraz 330 tyś m3 kubatury, mieści ponad trzysta pomieszczeń oraz cztery reprezentacyjne sale, które zasługują na szczególną uwagę:
- Salę Książęcą - jedną z największych i najpiękniejszych barokowych sal w Europie, z wystrojem poświęconym fundatorowi lubiąskiemu, księciu Bolesławowi I Wysokiemu oraz Habsburgom, za czasów których Cystersi wznieśli tę okazałą barokową budowlę;
- Letni Refektarz - jadalnię letnią zakonników, gdzie pracowali najwybitniejsi artyści śląskiego baroku i z tak ciekawą akustyką, że nawet cichutki szept słychać w każdym kącie sali;
- Jadalnię Opata - gościnną jadalnią w Pałacu Opata, w której fresk wykonał słynny malarz Michael Willmann, nazwany śląskim Rembrandtem.
- Bibliotekę klasztorną - wnętrze dwukondygnacyjne, którego ściany i sklepienie pokrył niderlandzki malarz Christian Filip Bentum, tworząc monumentalne barokowe malowidło, przedstawiające ilustrowaną encyklopedię nauki.
Początki klasztoru sięgają XII wieku, kiedy to w 1163 roku na zaproszenie księcia Bolesława Wysokiego, do Lubiąża przybywają pierwsi mnisi z Phorty nad Saalą, obdarowani 15 wielkimi posiadłościami.
Od tej pory aż do wojen husyckich, dzięki różnym hojnym ofiarodawcom, zakon systematycznie powiększa swój stan posiadania. Tu trzeba zaznaczyć, że rola książąt piastowskich z linii śląskiej była największa. Stąd kościół NMP w opactwie lubiąskim staje się mauzoleum Piastów śląskich. Najazdy husytów w latach 1428-1432 oraz wojna trzydziestoletnia to okres upadku świetności klasztoru. Rządzący w tym czasie próbowali odbudować gospodarkę i życie klasztorne. Jednak dopiero po wojnie trzydziestoletniej za rządów opata Arnolda Freiberga rozpoczyna się ponad stuletni okres odbudowy, rozkwitu gospodarczego i kulturalnego fundacji klasztornej. W latach 1681-1739 dzięki ogromnej zamożności klasztoru powstają nowe obiekty: pałac opata, klasztor, browar, piekarnia, szpital i wiele zabudowań gospodarczych.
Nowy pałac i klasztor tworzą ogromny kompleks należący do największych tego typu w Europie.
Lubiąscy Cystersi nie cieszą się długo okresem świetności, ponieważ Śląsk przechodzi w 1740 pod panowanie protestanckich Prus, a w 1810 roku na mocy rozporządzenia pruskiego króla, Fryderyka Wilhelma III, następuje sekularyzacja opactwa. Po 650 latach klasztor w Lubiążu przestaje istnieć i rozpoczyna się, trwający prawie dwieście lat, proces dewastacji obiektu.
Dziś trudno odgadnąć, jak dwunastu cudzoziemskim mnichom, udało się rozpocząć dzieło, w wyniku którego powstała organizacja przypominająca prawie suwerenne państwo klasztorne, zarządzające posiadłościami liczącymi dziesiątki tysięcy hektarów ze stolicą w Lubiążu. Trudno też odgadnąć, jak pozbawiony od prawie dwustu lat należytej opieki obiekt, zachował się w dość dobrym stanie.
W 1989 roku zostaje zawiązana Fundacja Lubiąż, prywatna inicjatywa, która w 1990 roku przejmuje budynek od Gminy Wołów i rozpoczyna dzieło ratowania lubiąskiego klasztoru, które trwa do dziś.
http://www.fundacjalubiaz.org.pl/
https://www.facebook.com/1klasztor.lubiaz/
