Ossoliński i tajemnice jego budowli w Ujeździe

Stał się symbolem potęgi rodu Ossolińskich. – Z wielu zamków w Polsce istniejących […] Krzyżtopór jednak przewyższa je wszystkie – pisali w XVII wieku cudzoziemcy podróżujący po Rzeczypospolitej. Fundacja w Ujeździe była jedną z najciekawszych i największych budowli pałacowych w ówczesnej Europie.

Nie sposób pisać o samym pałacu nie wspominając o jego fundatorach i pierwszych właścicielach. Już w XIX wieku badacze pisali o Ossolińskich herbu Topór, że cechowało ich „nadmierne” wydawanie pieniędzy. – Do rozgłosu, jaki wówczas ich imię otoczył, niemało przyczyniły się nagromadzone w ich rękach bogactwa; w parze z nimi szła wrodzona już nie hojność, ale szalona, w znacznej mierze na próżności oparta rozrzutność – pisał krytycznie pod koniec XIX wieku o rodzie Ossolińskich, badacz ich dawnej rezydencji, Stanisław Tomkowicz.