Pokażmy też pomniki

Leszek Kalinowski

- Winnice, a co oprócz nich? - pyta Krystyna Troć. W Zielonej Górze mamy się czym chwalić, np. 800-letnim cisem i innymi pomnikami przyrody

Krystyna Troć wybiera się do Zielonej Góry na Winobranie. A że interesują ją pomniki przyrody, chciałaby zobaczyć te, które są w naszym mieście. Zapytaliśmy na deptaku mieszkańców, czy potrafiliby wskazać miejsca warte zobaczenia. - Eeee, to mnie pan zaskoczył. Na pewno zobaczyć trzeba dąb na pl. Bohaterów - mówi Bronisław Karlewicz. - No i wiem, że mamy bardzo starego cisa, ale nie pamiętam, przy jakiej ulicy rośnie.

Niewiele osób potrafiło powiedzieć, coś więcej. Najczęściej wzruszali tylko ramionami. Albo mówili, że musieliby się zastanowić, a nie ma czasu...

- Oryginalnych gatunków drzew (np. kasztan jadalny, cypryśnik błotny, sosna żółta, platan klonolistny, miłorząb dwuklapowy), a także głazów nam nie brakuje - mówi Eulalia Nykielow, która jest biologiem z wykształcenia. - Drzewa te to efekt mody, panującej w Europie, kiedy to zakładano ogrody w stylu angielskim.

Pomniki przyrody może ustanowić rada miejska, na drodze stosownej uchwały. Może też wykreślić okaz z listy. Tak też uczyniła np. z topolą czarną, która powaliła burza.

A oto tylko nieliczne przykłady pomników przyrody w naszym mieście. Warto je zobaczyć, nie tylko podczas winobraniowych wędrówek z naszymi gośćmi.

1. Dąb węgierski (Dąb Lubuszan) - obwód 435 centymetrów, wysokość około 27 metrów - rośnie na placu Bohaterów. Niewiele o nim wiadomo. Są dwie szkoły: jedna mówi, że ma 110 lat, druga - że 300. W stanie naturalnym występuje we Włoszech, na Węgrzech i na Bałkanach. Osiąga do 30 m wysokości i 2 m grubości.
2. Cis pospolity - odnogi o obwodach 109, 101 centymetrów, wysokość około 8 metrów - rośnie przy ul. Kopernika, obok budynku nr 12. Cis ma 800 lat! Jest najstarszym żywym świadkiem dziejów miasta. W średniowieczu cisy był cenione, jako surowiec do wyrobu łuków bojowych. Z tej racji dekretem królewskim Władysława Jagiełły zostały objęte ochroną już w 1423 r. Wykorzystywano je również do produkcji luksusowych mebli.
   Skupienie czterech wielopionowych cisów pospolitych (wysokość od 6 do 8 m) znajdziemy przy ul. Sienkiewicza (od strony ul. Stromej). Drzewo to rośnie też przy ul. Sulechowskiej (przy budynku nr 1) o obwodach: 102 i 119 cm.
3. Cypryśnik błotny - obwód 275 cm, wysokość ok. 18 cm - rośnie przy ul. Moniuszki 3a. Cypryśnik jest iglakiem, ale zimą nie jest zielony. Jesienią jego igły przebarwiają się na purpurowo-brązowy kolor, potem opadają wraz z fragmentem pędu. W swej ojczyźnie, w Ameryce Północnej dorasta do 50 m, w Polsce - do 20-30 m.
4. Dąb szypułkowy - obwód 348 m, wysokość ok. 18 m - rośnie przy al. Niepodległości, obok budynku nr 26. Zgodnie z tradycją - gdy urodzi się syn, jego ojciec powinien posadzić drzewo, a dokładniej mówiąc dąb. A jeszcze dokładniej najokazalszy gatunek - dąb szypułkowy, który może przetrwać wieki. Przez pierwsze 20 lat osiąga wielkość dużej jabłoni, a w starszym wieku może dorosnąć do 30 m, przy bardzo rozłożystej koronie (15-20 m średnicy). U tego gatunku żołędzie wyrastają na długich szypułkach, a liście mają krótki ogonek.

A jakie Państwo polecacie pomniki przyrody do obejrzenia? Stwórzmy zielony szlak.