Fot. Filip Kowalkowski Anna Stellmacher z OIP w Bydgoszczy.
Anna Stellmacher, młodszy specjalista w Okręgowym Inspektoracie Pracy w Bydgoszczy, odpowiadała na pytania dotyczące zmian w umowach o pracę.
Podczas dyżuru pytali Państwo też o umowy zlecenie i o dzieło oraz płacę minimalną.
Wideo: Anna Stellmacher o dyżurze i pytaniach
1. Najpierw szef dał mi umowę na okres próbny na 24 miesiące, kolejną umowę dostałam na 12 miesięcy. Kończy mi się w lipcu tego roku. Jak będzie wyglądała moja sytuacja po zmianach? Czy teraz będę musiała dostać umowę na stałe?
W obecnym stanie prawnym umowę o pracę zawiera się na czas nieokreślony, na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy. Każda z umów, o których mowa, może być poprzedzona umową o pracę na okres próbny, nieprzekraczający 3 miesięcy.
Umowa na okres próbny, jeżeli trwa dłużej niż 3 miesiące zgodnie z orzecznictwem traktowana jest jako umowa na czas nieokreślony.
Gdyby szef dał Pani umowę na czas określony na 24 miesiące, kolejną umowę na 12 miesięcy trwającą do lipca br. mógłby jeszcze zawrzeć koleją umowę na czas określony trwającą nie dłużej niż 33 miesiące licząc od 22 lutego br.
Wideo: Zmiany w umowach na czas określony
2. Teraz trzecia umowa o pracę na czas określony automatycznie przekształca się w umowę na czas nieokreślony. Czy tak samo będzie po zmianach?
22 lutego br. wejdą w życie znowelizowane przepisy kodeksu pracy dotyczące w szczególności zatrudniania na podstawie umów o pracę na czas określony, wprowadzone ustawą z 25 czerwca 2015 roku o zmianie ustawy - kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r. poz. 1220).
Nowelizacja wprowadza ograniczenie zatrudniania na podstawie umów o pracę na czas określony nie tylko co do dopuszczalnej liczby umów, ale również co do czasu trwania zatrudnienia na podstawie tego rodzaju umów. Według nowych przepisów okres zatrudniania na podstawie takiej umowy nie będzie mógł przekroczyć 33 miesięcy, niezależnie od tego, czy będzie to jedna umowa czy kilka kolejnych umów. Przy czym zawarcie czwartej umowy będzie równoznaczne z zawarciem umowy o pracę na czas nieokreślony. Wraz z upływem tego okresu umowa o pracę będzie wywoływała skutki jak umowa na czas nieokreślony.
3. Jestem zatrudniona na pół etatu w zakładzie pracy chronionej. Moja pensja wynosi 925 zł brutto. Czy to zgodne z prawem?
Minimalne wynagrodzenie w 2016 roku wynosi 1 850 zł brutto przy zatrudnieniu w pełnym wymiarze czasu pracy. W przypadku pracowników zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy kwoty powyższe ulegają zmniejszeniu, proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy. Wynagrodzenie pracownika zatrudnionego na 1/2 etatu w zakładzie pracy chronionej wynosi 925 zł.
4. Moja córka w maju kończy studia. Od czerwca ma obiecaną umowę na okres próbny w firmie, w której kilka razy miała praktyki. Czy po zakończeniu takiej umowy pracodawca będzie musiał przyjąć ją na stałe?
Nowe przepisy przesądzają o tym, że zawarcie z pracownikiem umowy na okres próbny zawiera się w celu sprawdzenia kwalifikacji pracownika i możliwości jego zatrudnienia w celu wykonywania określonego rodzaju pracy na okres nieprzekraczający 3 miesięcy.
Po upływie okresu próbnego pracodawca może - lecz nie musi - podpisać z pracownikiem kolejną umowę o pracę, zarówno na czas określony, jak i nieokreślony. Co bardzo istotne: jeśli umowa nie zostanie podpisana, a pracodawca dopuszcza nas do pracy, to mimo braku pisemnej umowy dochodzi do nawiązania stosunku pracy. Umowa została zawarta w sposób dorozumiany. Ponieważ nie mamy tu określonego czasu trwania umowy, uznaje się, że będzie to umowa na czas nieokreślony.
Wideo: Zmiany w umowie o pracę
5.Słyszałam, że od początku tego roku od każdej umowy zlecenie trzeba płacić składki do ZUS? Czy to prawda? Jakie dokładnie składki należy odprowadzać do ZUS?
W 2016 roku osoba wykonująca dwie takie same lub różne umowy cywilnoprawne będzie objęta ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z obu tytułów, jeżeli łączna podstawa wymiaru składek emerytalnej i rentowych ze zlecenia będzie niższa od kwoty minimalnej płacy.
Zasada ta nie będzie miała zastosowania, jeśli łączna podstawa wymiaru podanych składek osiągnie co najmniej pułap minimalnej płacy. Jeśli więc w 2016 roku obie podstawy wymiaru składek emerytalnej i rentowych z każdej z dwóch umów cywilnoprawnych okażą się niższe od kwoty minimalnej płacy, osoba będzie podlegać obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnemu z obu umów.
Jeżeli podstawa z pierwszej umowy będzie niższa od minimalnego wynagrodzenia, a z drugiej - co najmniej jemu równa, osoba zostanie objęta obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z drugiej umowy, a z pierwszej - dobrowolnymi. Składka zdrowotna będzie obowiązkowa z obu tytułów.
Natomiast, gdy wskazana podstawa z pierwszej umowy będzie co najmniej równoważyć minimalną płacę, a z drugiej - będzie niższa od minimalnej pensji, osoba zostanie objęta obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z pierwszej umowy, a z drugiej - dobrowolnymi. Składka zdrowotna będzie obowiązkowa z obu umów.
6.Mój mąż pracuje na produkcji i dostaje płacę minimalną. Kilka dni temu szef zapytał męża, czy w weekendy nie chciałby sobie trochę dorobić na umowę zlecenie. Jakie składki od zlecenia będzie musiał odprowadzać? Czy w związku z tym, że na zleceniu będzie pracował w weekendy będzie mu się coś należało?
Zawarcie z własnym pracownikiem dodatkowo umowy zlecenie bywa korzystne dla obu stron. Zawarcie jednak ze swoim pracownikiem jednocześnie umowy o pracę i zlecenia na wykonywanie takich samych czynności, może być potraktowane przez inspektora PIP oraz przez sąd pracy jako obchodzenie przepisów o czasie pracy.
Pracodawca, który zatrudnia na umowę zlecenie własnego pracownika, który już pracuje u niego w ramach umowy o pracę, zobowiązany jest opłacać wszystkie składki z tytułu umowy zlecenie. Wynika to z przepisów o ubezpieczeniach społecznych, które takiego zleceniobiorcę traktują jak pracownika, a tym samym wymagane jest opłacanie za niego składek z tytułu umowy zlecenia jak ze stosunku pracy.
Osobie zatrudnionej na podstawie umowy zlecenie przysługuje wynagrodzenie wynikające z umowy.
7.Mam umowę o pracę, w której pracodawca określa stawkę godzinową. Nie jestem pracownikiem pionu administracji firmy, która mnie zatrudnia. Pracuję w ruchu ciągłym w systemie zmianowym. Czy to zgodne z prawem i kodeksem?
Tak. Pracodawca może określić w umowie wynagrodzenie w stawce godzinowej i jest to zgodne z prawem pracy. Jego zastosowanie jest możliwe, wymaga jednak określenia w umowie o pracę stawki oraz wymiaru czasu pracy.
Wprowadzenie stawki godzinowej oznacza, że pracownik otrzyma wynagrodzenie za tyle godzin, ile faktycznie przepracował. Jeśli więc w poszczególnych miesiącach przepracuje różną liczbę godzin, jego wynagrodzenie za te miesiące nie będzie takie samo.
8. Mój mąż jest zatrudniony na umowę zlecenie. Dostaje mniej niż 1850 zł brutto, a tyle wynosi obecnie płaca minimalna. Czy to zgodne z prawem? Jak wygląda kwestia dni wolnych na umowie zlecenie? Czy się należą?
Umowa zlecenie jest umową cywilnoprawną, więc nie stosuje się do niej przepisów kodeksu pracy, ale przepisy kodeksu cywilnego. Nie obowiązuje minimalne wynagrodzenie za pracę na podstawie umowy zlecenie. Osoba świadcząca pracę na podstawie umowy zlecenie nie ma prawa do urlopu wypoczynkowego, nie podlega ograniczeniom odnośnie czasu pracy, szef nie musi jej zapewniać dni wolnych od pracy.