Prof. Czesław Kłak: Abonament w tej postaci jest archaiczny i trudny do obrony. Ale płacić trzeba
Rozmowa z profesorem Czesławem Kłakiem z WSPiA w Rzeszowie.
Rząd wprowadza zmiany w przepisach o abonamencie. Teraz każdy, kto ma kablówkę, będzie musiał płacić abonament. Czy te przepisy są zgodne z konstytucją?
Instytucja abonamentu RTV budzi od dawna różne wątpliwości. W szczególności dotyczy to tego, czy możemy być zobowiązani do uiszczenia opłaty w sytuacji, gdy uiszczamy już opłatę ze względu na dostęp do kanałów kodowanych lub posiadany pakiet cyfrowy. W tej postaci abonament jest już archaiczny i trudny do obrony. Miał on sens w sytuacji, w której to państwo było podmiotem zapewniającym dostęp do telewizji, ilość kanałów była ograniczona. Jak pamiętamy, w czasach komuny było ich raptem dwa, a ich dostępność była całkowicie zależna od państwa. Teraz możemy mieć dostęp do telewizji cyfrowej, w żaden sposób niepowiązanej z podmiotem publicznym, w związku z tym opłata abonamentu będzie tak na dobrą sprawę opłatą za usługi, z których niekoniecznie musimy korzystać. Taka opłata w tej sytuacji nie jest zgodna z konstytucją.
Jak uniknąć płacenia abonamentu? W Internecie pojawiła się cała masa propozycji na ten temat. Jest taki sposób, żeby uniknąć płacenia abonamentu?
Nie chciałbym w tej kwestii się wypowiadać. Każdy powinien przestrzegać prawa, w przeciwnym przypadku dojdzie do anarchii.
Ustawodawca powinien natomiast tworzyć takie przepisy, aby nie stwarzały one możliwości do uchylania się od nałożonych obowiązków, aby nie można ich było interpretować na własny sposób. Oczywiście obowiązki te powinny spełniać kryterium niezbędności i proporcjonalności. Propozycja nowego ujęcia abonamentu RTV moim zdaniem tych kryteriów nie spełnia.
Czy Pana zdaniem rząd ma prawo wprowadzać obligatoryjny nakaz płacenia abonamentu? Przeciwnicy tego rozwiązania mówią, że abonament wprowadził w latach pięćdziesiątych prezydent Bierut i najwyższa pora, żeby z niego zrezygnować.
Jestem zdania, że w XXI wieku abonament jest przeżytkiem, należy pomyśleć nad innym rodzajem świadczenia, które służyłoby realizacji misji publicznej przez publiczne media. Nie może być to opłata dla wszystkich, którzy posiadają urządzenia do odbioru telewizji czy radia. To musi być opłata dla tych, którzy korzystają ze świadczeń oferowanych przez publiczne podmioty, a nie dla tych, którzy dostęp do mediów mają zapewniony w inny, legalny sposób, na przykład poprzez opłacenie abonamentu u podmiotu prywatnego, świadczącego usługi przesyłania sygnału telewizyjnego i radiowego.
Czyli abonament zgodnie z przepisami prawa trzeba jednak płacić?
Płacenie abonamentu to obowiązek ustawowy i to ustawa określa, kto nie musi go płacić. Kruczki prawne, o których piszą niektóre media, nie istnieją. Jeśli odbiornik, który mamy w domu, nie został wyrejestrowany, trzeba płacić abonament RTV.
A kto nie musi płacić abonamentu?
Osoby, które ukończyły 75 lat, nie muszą opłacać abonamentu i składać oświadczenia uprawniającego do zwolnienia z opłaty abonamentowej. Ubiegłoroczna zmiana przepisów zwolniła je z tego obowiązku, ponieważ Poczta Polska otrzymała dostęp do rejestru PESEL i może sama ustalać wiek abonentów, a co za tym idzie, automatycznie zwalniać ich z opłat. Nie dotyczy to jednak abonentów, którzy 75. urodziny obchodzili przed zmianą przepisów. Datą graniczną jest 9 października 2015 r. Osoby, które ukończyły 75 lat po tej dacie, nie muszą nic robić, starsze powinny złożyć na poczcie oświadczenie, potwierdzające prawo do zwolnienia od opłat oraz przedstawić dowód osobisty. Inaczej zaległości będą nadal rosły.
Rozmawiała
fot. krzysztof kapica
============06 Zdjęcie Podpis 8.5 (23474859)============
Prof. Czesław Kłak