Przepisy chronią zbyt małą część emerytury
Przepisy o emeryturach i rentach chronią przed egzekucją tylko równoważność 50 proc. najniższej emerytury.
Twoja babcia albo starszy sąsiad dali się namówić na zakup kosztownych garnków lub „wyjątkowej” pościeli? Zapewne podjęli pochopną decyzję, natarczywie zachęcani do niepotrzebnego zakupu. Można im wybaczyć - przecież wielu z nas popełnia błędy.
Czy prawo zdoła ich uchronić przed brakiem rozsądku? Jeśli nawet, to niewystarczająco, gdyż nie gwarantuje ochrony emerytur przed nadmierną egzekucją komorniczą.
Wystarczyło, że nie zapłacili jednej raty (bo akurat nadchodziły święta i marzyli, aby kupić prezenty dla wnuków…). I oto teraz w skrzynce na listy pojawiło się wezwanie komornicze. Co zrobi komornik? Zostawi im z emerytury 440,22 zł - czyli kwotę poniżej progu ubóstwa uprawniającego do pomocy społecznej.
Pozwalają na to komornikowi przepisy o emeryturach i rentach, które chronią przed egzekucją tylko równoważność 50 proc. najniższej emerytury.
Problem nie tylko w tym, że osoby starsze są mniej zaradne i łatwiej padają ofiarą nieuczciwych praktyk handlowych
W przypadku zajęcia pensji byłoby inaczej - komornik musiałby zostawić 1.286 zł, czyli równowartość płacy minimalnej netto.
Jak z tego wynika, problem nie tylko w tym, że osoby starsze są mniej zaradne i łatwiej padają ofiarą nieuczciwych praktyk handlowych. Chodzi także o to, że łatwiej jest ściągać nierozważnie podjęte zobowiązania od emerytów i rencistów. Kwota wolna od potrąceń, do której mają oni prawo, jest znacząco niższa od kwoty pozostawianej pracownikom.
Dlatego Rzecznik Praw Obywatelskich Adam Bodnar zwrócił się 21 grudnia do minister rodziny, pracy i polityki społecznej Elżbiety Rafalskiej o zmianę zasad ustalania wysokości kwot emerytur i rent wolnych od potrąceń i egzekucji.
Zdaniem Rzecznika Praw Obywatelskich, konieczna jest zmiana zasad ustalania wysokości kwot emerytur i rent wolnych od potrąceń i egzekucji. Granice potrąceń i kwoty wolne od potrąceń w przypadku egzekucji z wynagrodzenia za pracę zostały określone w przepisach Kodeksu pracy. Ustawa o emeryturach i rentach z FUS nie zawiera analogicznych ograniczeń. Nie można znaleźć uzasadnienia dla zróżnicowania sytuacji dłużnika utrzymującego się z pracy zarobkowej oraz sytuacji dłużnika utrzymującego się ze świadczeń emerytalno -rentowych. Wydaje się, że brak takiego zróżnicowania mógłby lepiej chronić osoby starsze i mniej zaradne przed nieuczciwymi praktykami handlowymi przedsiębiorstw, banków i parabanków.
Kwota wolna od potrąceń ma umożliwić pozostawienie minimum dochodu koniecznego dla zaspokojenia podstawowych potrzeb
W ocenie Rzecznika, ustawodawca, kształtując system potrąceń ze świadczeń emerytalno-rentowych, powinien uwzględniać zasadę sprawiedliwości społecznej, ściśle związaną z godnością człowieka. Kwota wolna od potrąceń ma umożliwić pozostawienie minimum dochodu koniecznego dla zaspokojenia podstawowych potrzeb. Obowiązujące progi dochodowe uprawniające do ubiegania się o świadczenia z pomocy społecznej odpowiadają kategorii minimum egzystencji, poniżej którego występuje biologiczne zagrożenie życia i rozwoju człowieka. Tymczasem zestawienie kryteriów dochodowych, których celem jest zapewnienie minimum egzystencji z kwotą wolną od potrąceń i egzekucji określoną w ustawie emerytalnej wskazuje, że kwota wolna odpowiadająca wysokości 50 proc. najniższej emerytury lub renty jest niższa od granicy ubóstwa.
Na podstawie materiałów Biura RPO.