Składamy do sądu pozew o rozwód

Kaśka Borek

Kto może złożyć pozew rozwodowy? Do jakiego sądu go dostarczyć? Ile to będzie nas kosztowało? Kiedy możliwy jest rozwód z winy wyłącznie jednego z małżonków? Wyjaśnia adwokat.

Z pozwem o rozwód może wystąpić każdy z małżonków.

Do jakiego sądu

1. Pozew składamy do sądu okręgowego, w którego rejonie małżonkowie wspólnie ostatnio mieszkali - gdy choć jedno z nich wciąż tam przebywa.
2. Jeśli małżonkowie nie mają wspólnego miejsca zamieszkania, pozew składa się do sądu okręgowego właściwego dla miejsca zamieszkania pozwanego (czyli osoby, z którą powód chce się rozwieść).

Uwaga! W życiu zdarza się również tak, że nie można ustalić miejsca zamieszkania jednego z małżonków, bo na przykład ich drogi życiowe rozeszły się już wiele lat temu i nie mają oni ze sobą żadnego kontaktu, a teraz jedynie chcą uporządkować sytuację pod względem prawnym. Wówczas pozew wnosi się do sądu właściwego dla okręgu powoda (czyli osoby, która go wnosi).

Ile to kosztuje

1. Wniesienie pozwu podlega opłacie.
2. Jest ona stała i wynosi 600 zł.
3. Pieniądze wpłacamy na konto sądu albo też bezpośrednio w jego kasie.

Uwaga! Jeżeli nie jesteśmy w stanie ponieść kosztów sądowych bez tak zwanego uszczerbku koniecznego utrzymania siebie i rodziny, możemy wnioskować o zwolnienie od kosztów sądowych.

Kiedy się nie rozwiedziesz

Musimy wiedzieć, że pomimo istnienia trwałego i zupełnego pożycia małżeńskiego orzeczenie o rozwodzie jest niedopuszczalne w przypadkach:

1. jeśli wskutek rozwodu miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci danych małżonków;
2. jeżeli z innych względów rozwód byłby sprzeczny z zasadami współżycia - ta sprzeczność może na przykład wchodzić w rachubę, gdy orzeczenie rozwodu prowadziłoby do rażącej krzywdy małżonka sprzeciwiającego się formalnemu rozstaniu;
3. jeżeli rozwodu żąda jeden z małżonków winny wyłącznie rozkładu pożycia, drugi natomiast nie godzi się na rozwód, a odmowa ta nie jest sprzeczna z zasadami współżycia społecznego;
4. gdy rozwodu żąda małżonek, który dopuścił się zdrady, który opuścił małżonka, który prowadził lekkomyślny tryb życia i nie dbał o rodzinę.

Co może być dowodem winy podczas rozprawy

Sąd może orzec rozwód:

• z winy wyłącznie jednego z małżonków,
• z winy obojga;
• bez orzekania o winie któregokolwiek z małżonków.

Uwaga! Zgodnie z przepisami jest tak, że sąd orzeknie rozwód z wyłącznej winy jednego z małżonków tylko wtedy gdy drugi małżonek, ten niewinny, udowodni wyłączną winę swojego partnera.

Takim dowodem winy mogą być na przykład zeznania świadków, którzy opowiedzą o tym, co widzieli lub słyszeli.

Uwaga! Świadek ma obowiązek mówić prawdę. Za fałszywe zeznania grozi kara, albowiem w świetle prawa jest to przestępstwo.

Dowodami mogą być też różnego typu dokumenty. Na przykład obdukcje lekarskie czy też notatki z interwencji policyjnych czy ośrodka pomocy społecznej (gdy w grę wchodzi przemoc w rodzinie), różnego rodzaju rachunki (na przykład za pobyty w izbie wytrzeźwień, gdy zarzucamy partnerowi alkoholizm), jak również zdjęcia i filmy (na przykład dokumentujące zdradę).

Ponieważ wszystko idzie z duchem czasu, obecnie bardzo często dowodami są także SMS-y, e-maile czy amatorskie nagrania telefonem komórkowym.

Rozwód ma też swoje prawne skutki

1. Można znów wziąć ślub.
Możliwość powtórnego zawarcia związku małżeńskiego to jeden z najważniejszych skutków rozwodu oraz jedna z najważniejszych różnic pomiędzy rozwodem a separacją. Bo gdy ona jest orzekana, małżonkowie na papierze wciąż są małżeństwem.

2. Możliwość zmiany nazwiska.
W ciągu trzech miesięcy od chwili uprawomocnienia się orzeczenia rozwodu małżonek rozwiedziony, który wskutek zawarcia małżeństwa zmienił swoje dotychczasowe nazwisko, może przez oświadczenie złożone przed kierownikiem USC powrócić do nazwiska, które nosił przed zawarciem małżeństwa.

3. Prawo do alimentów.

Były małżonek może mieć prawo żądania alimentów do dawnego partnera. Dzieje się tak w dwóch wypadkach.

• Jeżeli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, sąd na żądanie małżonka niewinnego może orzec, że partner wyłącznie winny zobowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego. Chociażby ten nie znajdował się w niedostatku.
• Drugi przypadek to sytuacja, w której małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia i który znajduje się w niedostatku, może żądać od drugiego małżonka rozwiedzionego dostarczania środków utrzymania w zakresie odpowiadającym usprawiedliwionym potrzebom uprawnionego oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym zobowiązanego.

4. Władza rodzicielska.
Sąd rozstrzyga o władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem obojga małżonków. Może powierzyć wykonywanie władzy jednemu z nich, ograniczając władzę drugiego. Może też nie ograniczać władzy żadnego z rodziców.

5. Wspólne mieszkanie małżonków.
Jeżeli małżonkowie zajmują wspólne mieszkanie, sąd w wyroku rozwodowym orzeka także o sposobie korzystania z lokalu przez czas wspólnego w nim zamieszkiwania rozwiedzionych.

Na wniosek jednego z małżonków sąd może w wyroku orzekającym rozwód dokonać podziału majątku wspólnego.
Dzieje się tak wówczas, gdy przeprowadzenie podziału nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu.
Pamiętajmy też, że w wyniku rozwodu powstaje rozdzielność majątkowa pomiędzy byłymi już małżonkami.

A jak jest z dziedziczeniem?

Byli małżonkowie nie dziedziczą po sobie - chyba że taką wolę wyrazili odpowiednim zapisem w swoim testamencie.
- Dwa tygodnie temu zmarł mój były mąż. Rozwiedliśmy się kilka lat temu. Mąż nie wstąpił po raz drugi w związek małżeński. Z naszego małżeństwa mamy dwoje dorosłych już dzieci. Mój były mąż nie miał innych dzieci. Kto w tej sytuacji będzie po nim dziedziczyć? - pyta Czytelniczka.
Jeżeli jej mąż nie sporządził testamentu, na którego podstawie do dziedziczenia doszły osoby wskazane w treści dokumentu, to należy przyjąć, że jedynymi spadkobiercami po byłym mężu są dzieci. Ponieważ w pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek. Dziedziczą oni w częściach równych. Jednakże część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku. Prawomocne orzeczenie rozwodu skutkuje usunięciem Czytelniczki, jako byłej małżonki, od dziedziczenia. Dzieci dziedziczyć będą w częściach równych.

To też warto wiedzieć

Brak jest prawnego domniemania, że dziecko pochodzi z małżeństwa, jeżeli urodziło się po upływie 300 dni od orzeczenia rozwodu.

Konsultacja merytoryczna: Michał Wierzchowiecki, adwokat