Skorzystaj z bogactwa kasz
Według historyków kasze, do czasów potopu szwedzkiego, były stałym składnikiem diety mieszkańców ziem polskich. Dopiero pojawienie się ziemniaków spowodowało, że stały się mniej popularne. Obecnie wracają do łask - można nawet powiedzieć, że są modne. I dobrze!
Poszczególne kasze różnią się od siebie nie tylko rodzajem zboża czy innej rośliny (bo gryka botanicznie nie jest zbożem), z której je wytworzono, ale także sposobem produkcji. Metody przetwórcze nie pozostają bez wpływu na jakość i właściwości odżywcze produktu końcowego.
Jak powstają kasze?
Najpierw ziarna zbóż są oczyszczane i polerowane… To w zasadzie wszystko, jeżeli chodzi o kasze gruboziarniste. Ziarna można jeszcze dodatkowo rozdrobić, aby uzyskać tzw. kasze łamane lub przemielić (tak powstaje np. kaszka manna lub kukurydziana).
Warto zapamiętać, że im ziarno jest mniej oczyszczone i rozdrobnione, tym więcej wartości odżywczych ma kasza. Atutem drobnych kaszy jest natomiast ich łatwostrawność i szybkość przygotowania.
Krupa, drobna czy łamana?
W zależności od stopnia przetworzenia ziarna, wśród kasz wyróżnia się: krupy, kasze łamane i kasze drobne. Na właściwości zdrowotne kaszy wpływa także to, czy w jej produkcji zastosowano prażenie. Jeżeli jest palona (prażona) to może stracić nawet do 50% prozdrowotnych właściwości, o których pisaliśmy wcześniej. Informacja na ten temat zawsze dostępna jest na opakowaniu kaszy. Kasza palona jest zazwyczaj ciemniejsza od niepalonej.
Krupy są najbliższe ziarnom zbóż. Zazwyczaj poddaje się je jedynie procesowi obłuszczenia. Do grupy tej zalicza się kaszę gryczaną, jaglaną i pęczak. Dobrze sprawdzają się jako dodatek do potraw mięsnych i rybnych.
Kasze łamane wytwarzane są poprzez cięcie i łuskanie ziarna. Najpopularniejszą kaszą tego typu jest kasza krakowska. Wykorzystać można ją jako dodatek do mięs i ryb, sprawdzają się również jako farsz do pierogów.
Kasze drobne poddawane są obłuszczeniu, łamaniu i polerowaniu, co powoduje utratę części właściwości odżywczych zawartych w ziarnach zboża. Kasze tego typu to kuskus i kasza manna. Kaszki drobne zazwyczaj wykorzystywane są jako zagęszczacz lub składnik deserów i przekąsek.
Jak przyrządzać kasze?
Zanim zaczniemy gotować kaszę powinniśmy ją opłukać (dotyczy do wszystkich kasz z wyjątkiem gryczanej).
Każda kasza wymaga nieco innych proporcji wody i tłuszczu oraz czasu gotowania, ale nieznaczne ich przekroczenie, bądź też wymieszanie kasz i ich wspólne zagotowanie, nie powinno skończyć się niepowodzeniem, choć trzeba być uważnym. Zasadniczo, jeżeli przygotowujemy posiłek dla 2-3 osób, powinno stosować się proporcję: 1 szklanka kaszy - 2-3 szklanki wody (dla pęczaku zalecane są 3). Im więcej wody dodamy tym bardziej gęsta, papkowata będzie kasza. Im mniej wody tym bardziej sypka.
Nieco inaczej wygląda przygotowanie kuskusu. Gotuje się go na parze lub zalewa wrzątkiem i pozostawia przez kilka minut, aby nasiąknął wodą.
Rodzaje kasz
Kasza gryczana
Dostarcza wielu niezbędnych człowiekowi minerałów i mikroelementów: od cynku i magnezu po żelazo i potas. Zawiera także liczne witaminy, m.in. z grupy B oraz P (zapobiegają pękaniu naczyń krwionośnych, polepszają przyswajanie wapna). W jej ziarnach są różne związki spełniające rolę przeciwutleniaczy. Te zaś substancje ceni się w profilaktyce chorób cywilizacyjnych i twierdzi, że zapobiegają one występowaniu miażdżycy, chorobom niedokrwiennym serca i zawałem, nowotworom, alergiom.
Kasza jęczmienna
Występuje w kilku (porządkujemy je w kolejności od najmniej do najbardziej przetworzonej) postaciach: pęczaku, kaszy wiejskiej, perłowej (mazurskiej). Najwięcej wartości odżywczych spośród kasz jęczmiennych zawiera pęczak. Najważniejsze zalety zdrowotne kasz jęczmiennych to zawartość obniżającej poziom cholesterolu witaminy PP oraz błonnika.
Kasza jaglana
Przeżywa ostatnio renesans popularności. Idealna zwłaszcza na jesień. Może być składnikiem nadzienia drobiu, pierogów. Stanowi doskonały dodatek do dań mięsnych oraz słodkich. Co ciekawe ma także walory kosmetyczne. Zawiera dużo krzemu, który korzystnie wpływa na kondycję włosów, skóry oraz paznokci. Uwaga! Kasza jaglana nie nadaje się do długotrwałego przechowywania - szybko jełczeje.
Kaszka kukurydziana
Ma charakterystyczną żółtą barwę, zawiera witaminy B1, PP oraz beta-karoten. Znakomicie sprawdza się jako dodatek do zup oraz pikantnych sosów. Na bazie kaszki kukurydzianej przyrządzić można polentę, czyli tradycyjną włoską potrawę ludową przypominającą konsystencją rodzimą mamałygę.
Kasza manna
Kasza manna nie zawiera wielu witamin i minerałów, ale nadal znaleźć w niej można sporo skrobi.
Kuskus
Tradycyjna kasza z krajów Magrebu (północno-zachodnia Afryka). Jej nazwa wywodzi się od arabskiego słowa kaskasa (tłuc, rozbijać). Wytwarza się go z ziaren pszenicy - pierwotnie powstał na bazie odpadów pozostałych po produkcji mąki. Jest to bardzo niewielka kasza, jedno ziarno ma średnicę około 1mm. Można gotować na parze lub zalewać wrzątkiem.
Bulgur
Pochodzi z Bliskiego Wschodu. Wytwarzany jest on poprzez łamanie, gotowanie i suszenie ziaren twardej pszenicy durum. Bulgur zawiera sporo błonnika i białka, przy czym nie jest tłusty.