Święta zdrowe i radosne, czyli kapusta z grochem i ryba po grecku bez ryby

Świąteczne dania są w większości wegetariańskie: barszcz z uszkami, pierogi z kapustą i grzybami, kutia. Czasem prostym podejściem można zrobić święta wegańskie, nawet się tym nie chwaląc - mówi Maciej Otrębski z Krakowa, weganin i działacz kampanii „Roślinnie jemy”. Kampania to projekt, którego celem jest wsparcie producentów żywności, sieci handlowych oraz właścicieli restauracji we wprowadzaniu oraz promowaniu roślinnych produktów i dań.

Wegetarianin - okej, ale że weganin?

Będąc pięć lat wegetarianinem, uznałem, że warto będzie spróbować weganizmu na miesiąc. Ten miesiąc to miał być test - myślałem, że będę za czymś tęsknił, na przykład za serem na pizzy. Okazało się, że niczego mi nie brakuje, dobrze się czułem, spróbowałem kolejnych miesięcy, poszedłem na badania lekarskie, które również potwierdziły moje dobre samopoczucie.

A nawet gdybym za czymś zatęsknił, to jest coraz więcej w pełni roślinnych produktów, nawet tak sprytne zamienniki, jak boczek z pszennego białka czy sushi z marynowanym pomidorem imitującym łososia.

Ciężko było przekonać rodzinę, że twoje święta będą wege?

To było prawie dziesięć lat temu. Z dniem swoich 18. urodzin oficjalnie skończyłem jeść mięso, kilka lat później wszystkie produkty odzwierzęce. Spotkało się to z dużym oporem, ale na mój plus grało, że i tak nigdy nie lubiłem ryb. Sama wigilia nie była dużym problemem, w końcu większość dań, które pojawia się na stole tego dnia jest roślinna, ale kolejne dwa dni świąt rzeczywiście stanowiły przeprawę - zwłaszcza że moja rodzina jest dość tradycyjna, mam tatę myśliwego.

Co ciekawe, z pomocą przyszły… babcie. Moja wspaniała babcia Zosia robi świetne pierogi bez dodatku jajka. Wymyśliła nawet specjalny sposób na nadanie im żółtego koloru pochodzącego z żółtka jajka - dodaje do ciasta trochę kurkumy! W środku oczywiście kapusta z grzybami lub leśne grzyby. Kiedy pojawiają się na stole, to wszyscy po nie sięgają.

Moja babcia też zareagowała lepiej, niż myślałam, mówiąc: „Ja sama jem mało mięsa, ale ty jesteś młoda, potrzebujesz tych wartości”.

To często powtarzany stereotyp, podczas gdy jedna z najbardziej renomowanych organizacji związanych z żywieniem uznała dietę roślinną jako odpowiednią dla człowieka na każdym etapie rozwoju. Regularnie się badam - składniki, o których deficycie często mowa w kontekście wegetarian i wegan, mam w normie. Dużo się mówi o białku, to chyba największa zmora wszystkich wege.

A faktem jest, że pełnowartościowe białko można też znaleźć w produktach roślinnych. W 100 gramach orzeszków ziemnych jest go więcej niż w takiej samej ilości piersi z kurczaka. To nie taki problem, jak go malują sceptyczni wobec roślinnego stylu życia. Swoją drogą, badania pokazują, że w dzisiejszym świecie spożywamy za dużo białka.

Jak zrobić wegetariańskie święta?

To bardzo proste, bo dania na stole są w większości wegetariańskie: barszcz z uszkami, pierogi z kapustą i grzybami albo kaszą i soczewicą, zupa grzybowa (można jej nie zabielać śmietaną, wtedy jest nawet wegańska), kutia czy zasmażana kapusta, której nie trzeba smażyć na smalcu. Czasem prostym, sprytnym podejściem można zrobić święta wegańskie, nawet się tym nie chwaląc.

W moim mieście rodzinnym jedno z ulubionych dań świątecznych to kapusta z grochem. Owszem, nie zjemy karpia, ale możemy zrobić wersję ryby po grecku bez ryby, na przykład z tofu czy proteiną sojową, które mogą imitować jej smak, jeśli użyjemy odpowiednich przypraw. W niektórych domachwegańskie pierogi to przepis z dziada, pradziada, a nie jakaś fanaberia.