Szabat Szalom, czyli siódmy dzień bez komórki

Rozmowa z dr Zofią Radzikowską, dzieckiem Holocaustu, emerytowanym nauczycielem UJ.

Jakie jest najważniejsze święto dla Żydów?

Szabat. W tym siódmym dniu tygodnia powinniśmy wszyscy - tak jak Bóg - przerwać pracę i świętować we wspólnocie, z rodziną czy przyjaciółmi. Szabat zaczyna się w piątkowy wieczór, razem z zachodem słońca. Należy być gotowym 18 minut wcześniej - to nie tyle nawiązanie do tradycji talmudycznej, zgodnie z którą liczba 18 symbolizuje życie, co pewien margines bezpieczeństwa, by nie doszło do spóźnienia. Zwłaszcza z zapaleniem świec. To szabatowy przywilej i obowiązek kobiet. W krakowskim Centrum Społeczności Żydowskiej JCC, gdzie organizujemy kolacje szabatowe, z reguły robię to ja. Wypowiada się przy tym błogosławieństwo. Potrzebne są też dwie chałki, które przed spożyciem posypuje się solą, symbolem świętości.

Chałka nie zaspokoi apetytu.

Od szabatowego stołu nie odejdzie się głodnym, jest w czym wybierać: ryby, mięso, jajka, sałatki, ciasta. Podczas sobotniego obiadu może być serwowany czulent, potrawa z której słynęli Żydzi ze środkowo-wschodniej Europy. To wolno duszony gulasz z koszernego mięsa, z cebulą, fasolą, kaszą. Ponieważ w szabat nie wolno gotować na ogniu, potrawy należy przygotować wcześniej, a następnie pozostawić w rozgrzanym piekarniku.