Szołtysek: Cudzy zajączek. Jego pogańskość i niemieckość może razić w innych częściach Polski. Nic na to jednak nie poradzimy
Niedziela Wielkanocna, czy Niedziela Zmartwychwstania, to na Śląsku bardzo wesoły dzień dla dzieci, które otrzymują wtedy prezenty. Przynosi je zajączek, wielkanocny zajączek. Czasami upominki w ów niedzielny poranek znajdują dzieci zaraz po wstaniu, koło łóżka, ale powinno się ich szukać w ogrodzie, w trawie, pod krzakami lub na balkonie. Czasami znajduje się je w specjalnie zrobionych wcześniej gniazdach z drewna, słomy czy tektury. A skąd się wziął na Śląsku ten wielkanocny zajączek?
Otóż nie jest to tradycja biblijna czy ogólnie religijna, ale świecki zwyczaj, jaki na Śląsk przedostał się z Niemiec w XIX wieku. Otóż staroniemiecka i pogańska bogini wiosny, zwana Ostara, dała w języku niemieckim nazwę Wielkanocy - Ostern. A ponieważ symbolem tej bogini były m.in. zające - stąd zajączek przynoszący jajka w prezencie.
A skąd zając miał jajka? Od kur, które na wiosnę znoszą jaja obficiej. Skupmy się jednak na tym „zajączku”, jako na tradycji darowania sobie prezentów na Wielkanoc. Jego pogańskość i niemieckość może razić w innych częściach Polski. Nic na to jednak nie poradzimy, bo zwyczaj ten ma już przynajmniej około 150 lat i jest wśród Ślązoków bardzo ugruntowany. Trzeba również zauważyć, że nie należy mylić prezentu-zajączka z prezentami, jakie na Śląsku dziewczyny dają chłopakom za polanie wodą w śmiyrgust, czyli we Wielkanocny Poniedziałek.
Jedno z drugim nie ma nic wspólnego, choć podarki poniedziałkowe pochodzą ze starszej tradycji niż te zajączkowe. Jednak ta zajączkowa śląska tradycja daje okazję do głębszego rozważania. Może ktoś bowiem spostrzec, że Ślązoków denerwuje, jak podczas Bożego Narodzenia mówi się, że prezenty przynosi św. Mikołaj. Ślązacy krytykują to jako obcą, amerykańską tradycję i namawiają do pozostania przy swojej tradycji, według której prezenty w Boże Narodzenie przynosi Dzieciątko. Tylko teraz tych tradycyjnych Ślązoków można zawstydzić i wytknąć im, że w tak religijne święta wielkanocne, mają tego pogańskiego i obcego zajączka. Owszem, jest w tej krytyce trochę racji, ale tylko trochę.
Otóż Ślązoki przyjmując kiedyś niemiecką tradycję zajączka noszącego prezenty, nie dokonały wyrzucenia jakiejś innej tradycji. Zajączek został dołożony i niczego nie zniszczył.