Trybunał - ostatni bezpiecznik tworzenia prawa
Rozmowa "Gazety Pomorskiej" z europosłem Januszem Zemke, o przyszłotygodniowej debacie w Parlamencie Europejskim na temat Polski.
Po co Parlament Europejski ma się zajmować Polską?
Unia Europejska to nie tylko wspólny rynek i swobodny przepływ ludzi. - Unia powstała wokół fundamentalnych wartości, do których należy ochrona praw ludzi i przestrzeganie demokracji w poszczególnych państwach. Każde z 28 państw członkowskich zobowiązało się przestrzegać podstawowego kanonu demokracji, a jednym z nich jest niezawisłość sądownictwa. Jeżeli pojawiają się duże wątpliwości co do tego, czy sądownictwo np. w Polsce jest niezawisłe, to Unia ma nie tylko prawo, ale - obowiązek je wyjaśnić. Wśród unijnych komisarzy jest jeden, który zajmuje się działaniem wymiaru sprawiedliwości w poszczególnych państwach. Już kilka razy na forum parlamentu odbywała się debata poświęcona wymiarowi sprawiedliwości na Węgrzech.
Wszystko wskazuje na to, że PiS chce Budapesztu nad Wisłą.
Na Węgrzech wprowadzono gwałtowną zmianę w Trybunale Konstytucyjnym. Chodziło o obniżenie wieku emerytalnego sędziów, by jedną decyzją wymienić wielu sędziów. Problem z Polską polega na dużych wątpliwościach w sprawie pozycji Trybunału Konstytucyjnego. Pojawiły się podejrzenia, że to wszystko, co się u nas dzieje - sparaliżuje orzekanie Trybunału Konstytucyjnego. Jest podejrzenie, że obecna władza ma w tym interes. Kiedy ma się własny rząd, przewagę w Sejmie i Senacie oraz prezydenta z tej samej opcji partyjnej, to tylko pozostaje Trybunał, który ewentualnie mógłby zgłaszać zastrzeżenia do rozwiązań ustawowych w Polsce. W całym systemie tworzenia prawa w Polsce Trybunał jest jedynym bezpiecznikiem.
Co może PE? Pogrozi palcem Jarosławowi Kaczyńskiemu?
Najpierw musi odbyć na ten temat dyskusję i sprawę upublicznić, co dla Polski nie będzie wygodne. Jeśli przypuszczenia się potwierdzą, to może skierować przeciw Polsce skargę do Trybunału Sprawiedliwości w Luksemburgu. A on może nakładać na kraje członkowskie sankcje - np. zobowiązać je do zmian w prawie.
PiS nadal robi wszystko po swojemu. Ma w nosie, czy postępuje zgodnie czy niezgodnie z prawem.
W przyszłym roku będzie przegląd unijnego budżetu. Czy postępowanie PiS nie wpłynie na środki budżetowe dla Polski?
A czy Węgry zostały ukarane za to, co Viktor Orban tam robi?
Nie wiem, ale w Unii decyduje się o wspólnych inwestycjach europejskich. Jest kilkadziesiąt miliardów euro na duże inwestycje infrastrukturalne. Ci, którzy dzielą pieniądze, biorą pod uwagę sytuację w poszczególnych państwach. Nie wiem, jak Unia zareaguje na to, co dzieje się w Polsce, ale - niestety - może to być wykorzystane przeciwko Polsce. O te pieniądze ze wspólnego budżetu unijnego stara się bardzo wiele państw. Polska wcale nie musi czegoś dostać.
Kto w PE zgłosił wniosek przeciwko Polsce?
Najprawdopodobniej kierownictwo Europejskiej Partii Ludowej do której należą europosłowie z PO i PSL. Posiedzenia parlamentu ustalane są na posiedzeniach przewodniczących frakcji i jeśli oni to złożą, to moja frakcja - socjaldemokratyczna - to poprze.
Na Jarosława Kaczyńskiego może być za mało.
Nie należę do ludzi, którzy w polityce mają przesadne złudzenia. Parlament Europejski tego nie zmieni, bo to nie wynika z prawa unijnego. Ale zmieni się opinia o Polsce, za co - prędzej czy później - zapłacimy. Oby jak najpóźniej.
I z regionalnego „podwórka”: Mikołaj Bogdanowicz, dotychczasowy wiceburmistrz Kruszwicy został wojewodą.
Być może był świetnym wiceburmistrzem - nie chcą go skrzywdzić - ale powiem po wojskowemu: wojewodą powinien zostać ktoś, kto nosi cięższą zbroję.