W sobotę wiernych pobłogosławi nowy metropolita
To będzie wyjątkowy ingres. Wszyscy poprzednicy ks. Tadeusza Wojdy obejmowali archidiecezję będąc biskupami - mówi ks. Andrzej Kakareko
10 czerwca arcybiskup nominat ksiądz Tadeusz Wojda oficjalnie zostanie metropolitą białostockim. Swoją posługę rozpocznie od uroczystego ingresu. Czym właściwie jest ingres?
Ingres oznacza „liturgiczny” sposób wejścia biskupa w posiadanie diecezji, czyli objęcia w niej władzy biskupiej. Dokonuje się ono w kościele katedralnym w obecności duchowieństwa i wiernych świeckich, z zachowaniem odpowiednich ceremonii, które zawiera Ceremoniał Biskupi. Liturgiczne objęcie diecezji jest zalecane, a więc nie jest konieczne. Konieczne jest natomiast kanoniczno-prawne objęcie diecezji, które dokonuje się poprzez okazanie papieskiej bulli nominacyjnej wobec kolegium konsultorów i w obecności kanclerza kurii, który sporządza o tym wydarzeniu stosowny dokument. Oba wydarzenia mogą być ze sobą połączone i taka sytuacja będzie miała miejsce w archikatedrze białostockiej 10 czerwca.
Dlaczego ingres wiąże się z uroczystym wkroczeniem biskupa do katedry? Dlaczego jest to właśnie ten kościół?
Kościół katedralny z katedrą biskupią, jest matką i głową wszystkich kościołów diecezji, stąd jest centralnym miejscem celebracji, którym przewodniczy biskup. To w tym kościele sprawowana jest liturgia w uroczyste dni roku liturgicznego, udzielane są święcenia, poświęcane są oleje, a także odbywają się najważniejsze wydarzenia w życiu Kościoła partykularnego, jak chociażby synod diecezjalny, czy ingres nowego biskupa. Z kościoła katedralnego powinien płynąć przykład zachowania przepisów, dokumentów i ksiąg liturgicznych, sposobu sprawowania liturgii, a także do urządzenia i wystroju świątyń.
Uroczystość tę Archidiecezja Białostocka będzie przeżywać po raz piąty. Czy bardzo będzie się różnić od poprzednich ze względu na to, że ks. Tadeusz Wojda przyjmie w trakcie ingresu święcenia biskupie?
Jest to rzeczywiście szczególna sytuacja. Wszyscy poprzednicy Arcybiskupa Tadeusza, a więc Edward Kisiel, Stanisław Szymecki, Wojciech Ziemba i Edward Ozorowski, obejmowali Archidiecezję Białostocką będąc już biskupami. Natomiast Henryk Ciereszko przyjmował święcenia w archikatedrze białostockiej jako biskup pomocniczy. Biskupi pomocniczy nie posiadają własnych kościołów biskupich i są biskupami tytularnymi, dla których tytułem święceń, zgodnie ze starożytną tradycją, są dawne, nieistniejące już diecezje. Ponieważ arcybiskup nominat nie posiada jeszcze sakry biskupiej, objęcie diecezji będzie połączone z sakrą biskupią
Ingres rozpoczyna się od procesji. Skąd wyruszy? Kto nowego metropolitę powita w progu katedry?
Procesja wyruszy sprzed rezydencji arcybiskupów białostockich. Połączona liturgia święceń i ingresu do katedry nie przewiduje powitania w progach katedry przez jej proboszcza. Ma ono miejsce w przypadku, gdy ingres dokonuje nominat, który już jest wyświęconym biskupem.
Jakie będą kolejne punkty tej wyjątkowej liturgii?
Cała liturgia odbywa się według Ceremoniału Biskupiego. Jest to liturgia mszy świętej, w którą włączony jest obrzęd święceń biskupich. Bulla nominacyjna zostanie odczytana po Liturgii Słowa, przed samym obrzędem święceń, których udzieli kardynał Fernando Filoni, prefekt Kongregacji Ewangelizacji Narodów. Współkonsekratorami będą ustępujący metropolita białostocki abp Edward Ozorowski i abp Henryk Hoser, biskup warszawsko-praski. Na zakończenie obrzędu święceń nastąpi przekazanie księgi Ewangelii i insygniów władzy pasterskiej - na palec serdeczny prawej ręki wyświęconego zostanie włożony pierścień, następnie na głowę założona mitra i przekazany pastorał. Po czym główny szafarz święceń zaprasza nowo wyświęconego arcybiskupa, by zasiadł na katedrze, sam zaś zajmuje miejsce po prawej stronie wyświęconego. Następnie nowo wyświęcony biskup otrzymuje pocałunek pokoju od głównego szafarza święceń i od wszystkich biskupów. Obrzęd zamyka homagium, czyli oddanie czci i szacunku nowemu pasterzowi, które złożą przedstawiciele duchowieństwa, stanu zakonnego i wiernych świeckich.
Czy w ingresie zazwyczaj uczestniczy przedstawiciel Nuncjatury Apostolskiej w Polsce? Czy nuncjusz będzie w w Białymstoku?
Ku naszej wielkiej radości Arcybiskup Nuncjusz zapowiedział swoją obecność na uroczystościach święceń i w ingresie. Będą obecni również inni znakomici goście. Nie tylko z kraju.
Czy w trakcie ingresu będzie przemawiał abp Edward Ozorowski?
Liturgia święceń i ingresu przewiduje taki moment.
W którym momencie liturgii zacznie przewodniczyć nowy metropolita?
Nowo wyświęcony biskup obejmuje przewodniczenie liturgii eucharystycznej po zakończeniu obrzędu święceń i objęciu katedry.
Czy na zakończenie liturgii nowy arcybiskup pobłogosławi wiernych?
Ceremoniał biskupi przewiduje udzielenie wiernym na zakończenie mszy świętej uroczystego błogosławieństwa. Nowo wyświęcony biskup, stojąc przy ołtarzu, wyciąga ręce nad ludem i odmawia potrójną formułę błogosławieństwa. Słowa błogosławieństwa są zarazem prośbą skierowaną do Boga za samego wyświęconego, by Boża łaska i wsparcie wiernych towarzyszyły mu w pasterskiej posłudze.
Skąd wywodzą się zwyczaje ingresu, czyli uroczystego wejścia do kościoła katedralnego?
Zwyczaj odbywania ingresu wywodzi się ze starożytnej praktyki, mającej swe korzenie w prawie rzymskim. Zgodnie z nim wejście do określonej budowli, czy posiadłości oznaczało wejście w jej posiadanie i nabycie prawa zarządzania nimi. Taki ingres wymagał również przedstawienia się ludowi oraz obwieszenia mu planu na przyszłość. Zwyczaj ten został przejęty przez Kościół w postaci obrzędów związanych z rozpoczęciem przez biskupa posługi w diecezji.