Wielkopolska: W Poznaniu dostępne są już tabletki chroniące przed wirusem HIV [ROZMOWA]
PrEP to nazwa tabletek, które zapobiegają zakażeniu wirusem HIV. Jak działają, gdzie je dostać i ile kosztują - o tym rozmawiamy z Tomaszem Rojewskim, lekarzem Poznańskiego Centrum PrEP.
Czym dokładnie jest PrEP i na czym polega jego działanie?
PrEP, to nowa, zwłaszcza w Polsce, metoda profilaktyki zakażeń wirusem HIV, która polega na stosowaniu tabletki, zawierającej 2 substancje czynne, które hamują namnażanie się wirusa poprzez wpływ na jeden z enzymów niezbędnych do jego replikacji. Jeśli pacjent zażywa tabletkę, to wirus nie może się namnażać i nie dochodzi więc do rozwoju zakażenia.
Czytaj też: Poznań: Wojewoda unieważnia uchwałę szczepionkową. Radni skierują sprawę do sądu
Wyjaśnijmy, w jaki sposób może dojść do zakażenia wirusem HIV?
Najczęściej do zakażeń wirusem HIV dochodzi podczas receptywnego kontaktu analnego bez zabezpieczenia. Wirus najłatwiej przenosi się wtedy ze strony aktywnej na stronę pasywną. Trochę mniej ryzykowny jest seks waginalny. Natomiast do zakażeń wirusem HIV podczas seksu oralnego dochodzi bardzo rzadko.
Jak często stosuje się PrEP?
Jeśli ktoś ma częstsze, spontaniczne i bardziej ryzykowne kontakty seksualne, to może przyjąć strategię polegającą na codziennym przyjmowaniu 1 tabletki PrEpu. Natomiast jeśli pacjent ma planowane kontakty seksualne i są one rzadsze to może zdecydować się na alternatywną metodę stosowania leku, czyli " PrEP okazjonalny" powinien wtedy przyjąć 2 tabletki PrEP-u najpóźniej dwie godziny przed seksem, a następnie 1 tabletkę dziennie przez 2 dni po zakończeniu seksu. Chociaż ta kwestia wygląda inaczej u kobiet. W celu maksymalnej ochrony najlepiej, żeby rozpoczęły one PrEP 20 dni wcześniej, dlatego, że leki trochę gorzej przenikają do śluzówki żeńskich dróg rodnych.
Jaką mamy pewność, że PrEP ochroni nas przed zakażeniem wirusem HIV?
Różne źródła podają, że skuteczność PrEP to nawet 99 proc., oczywiście w zależności od tego, czy pacjent stosuje się do zaleceń, bo jeśli tego nie robi, pomija dawki, to wtedy wiadomo, że ta skuteczność spada.
Sprawdź też: Wielkopolski NFZ: Lepszy dostęp do stomatologa, kardiologa czy opieki w hospicjum. Dodatkowe 52 mln zł dla pacjentów
PrEP jest stosunkowo nową metodą profilaktyki zakażeń wirusem HIV. Od kiedy i jak dokładnie funkcjonuje on w Polsce i w Poznaniu?
W Polsce PrEP jest dostępny od około 2-3 lat, od kiedy wygasły patenty na lek i jego cena znacznie spadła. Poznańskie Centrum PrEP, które znajduje się przy ul. Strzeleckiej 49, w kompleksie gabinetów PlLATINUM jest pierwszym miejscem w Wielkopolsce, które zajmuje się stricte właśnie PrEP-em. Działamy od roku. Jeśli chodzi o zakup PrEP-u, to w Poznaniu jest również tylko jedna apteka, w której można go kupić, jest to Apteka "Pod Sasanką" na ul. Krakowskiej 32. PrEP kosztuje ok. 130 zł za 30 tabletek. Niektórym jedno opakowanie starcza tylko na miesiąc, niektórym na dłużej w zależności od przyjętej strategii.
Jaką drogę musi przejść pacjent, który zdecyduje się na stosowanie PrEP-u?
Gdy pacjent zgłasza się do naszej przychodni wykonujemy mu szereg badań. Te niezbędne do rozpoczęcia PrEP-u to badanie na nosicielstwo wirusa HIV i wirusowego zapalenia wątroby typu B oraz badanie poziomu kreatyniny we krwi, czyli parametru, który ocenia wydolność nerek. Po wykonaniu badań na podstawie specjalnej ankiety oceniamy, na ile ryzykowne są kontakty seksualne, a następnie omawiamy dokładnie strategię i pomagamy pacjentowi w wyborze tej, która będzie dla niego najbardziej optymalna. PrEP oczywiście wypisujemy każdemu, o ile nie ma przeciwwskazań. Każdego pacjenta informujemy także, że podczas stosowania leku należy kontynuować używanie prezerwatywy.
PrEP chroni tylko przez zakażeniem wirusem HIV. Co w takim razie z innymi chorobami?
Można by się zastanawiać, czy stosowanie PrEP-u nie spowoduje tego, że ludzie zaczną częściej chorować na inne choroby. W Poznańskim Centrum PrEP oprócz profilaktyki HIV zajmujemy się także badaniem pacjentów pod kątem dziesięciu innych chorób przenoszonych drogą płciową. Robimy wymazy, robimy badania z krwi i jeśli zostanie wykryta jakaś infekcja, to pacjenci są natychmiast leczeni i nie roznoszą jej dalej. Z epidemiologicznego punktu widzenia jest to korzystne chociażby dlatego, że pacjenci, którzy i tak podejmowali ryzykowne kontakty seksualne i byli z tego powodu narażeni na różne infekcje, pozostają w końcu pod stałą kontrolą. W sytuacji, gdyby nie stosowali PrEp-u, to możliwe, że nie mielibyśmy okazji ich przebadać, a trzeba pamiętać o tym, że wiele chorób przenoszonych drogą płciową takich jak np. rzeżączka, chlamydioza, czy kiła może nie dawać żadnych objawów.
Zobacz także: Września: Tomografia komputerowa na NFZ bez kolejek - badanie zrobisz tu od ręki
Poznańskie Centrum PrEP działa od roku. Ilu pacjentów skorzystało już z jego pomocy?
W Poznańskim Centrum PrEP mamy około 160 pacjentów. Zdecydowana większość to mężczyźni, z czego głównie są to mężczyźni homoseksualni i biseksualni. Bardzo mało jest u nas kobiet i mężczyzn heteroseksualnych. To niedobrze, bo oznacza to, że nie zdają sobie sprawy z zagrożeń.
PrEP chroni przed zakażeniem wirusem HIV i stosuje się go przed stosunkiem seksualnym. Co w przypadku osób, które nie pomyślały o tym wcześniej i jest już „po fakcie”?
Nasza przychodnia zajmuje się również profilaktyką po-ekspozycyjną HIV czyli PEP. Jest to seria leków, które przyjmuje się w celu zmniejszenia ryzyka zakażenia HIV gdy jest już po ryzykownej sytuacji. W skład PEP wchodzą 4 substancje czynne, których przyjmowanie należy rozpocząć do 48 godzin po narażeniu i kontynuować przez 30 dni. Ich koszt to około 1000 zł.