Zmiany w systemie emerytalnym. Pytania i odpowiedzi

Irena Boguszewska

Od 1 października tego roku skraca się wiek emerytalny. W związku z tym w redakcji zorganizowaliśmy dyżur dotyczący emerytur.

W kwietniu tego roku przeszłam na wcześniejszą emeryturę, ale jeszcze pracuję. Jednak w październiku będę mieć ukończony powszechny wiek emerytalny. Czy mogę wystąpić o emeryturę powszechną? I czy wtedy będę mogła dorabiać dowolne kwoty, nie martwiąc się, że ograniczy to moje świadczenie?

Jeśli pobierana wcześniejsza emerytura jest zmniejszona z powodu osiąganych dochodów, to po ukończeniu 60 lat przez kobietę i 65 lat przez mężczyznę, od 1 października tego roku ZUS z urzędu zacznie wypłacać emeryturę w pełnej wysokości. Wypłata pełnej emerytury nastąpi od miesiąca urodzin. W przypadku całkowicie zawieszonego świadczenia w celu podjęcia wypłaty organ rentowy wyśle korespondencję. Po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego zasady dotyczące zawieszania nie obowiązują - można osiągać dochód bez ograniczeń. Nie trzeba też informować ZUS-u o podjęciu zatrudnienia i dochodach.

Jeśli ktoś zechce może wystąpić o ustalenie emerytury powszechnej, która będzie wypłacana w pełnej wysokości. Jednak ustalając wysokość emerytury powszechnej, ZUS od kwoty zgromadzonej na koncie ubezpieczonego, odliczy sumę wypłaconych mu emerytur wcześniejszych.

6 października tego roku kończę 60 lat. I nie wiem, co mam robić. Czy jeśli teraz nie złożę wniosku o emeryturę, to będę musiała pracować do swojego przedłużonego wieku emerytalnego, czyli do czasu, kiedy skończę 61 lat i 8 miesięcy, czy też będę mogła na nią przejść w dowolnej chwili?

Wniosek o emeryturę może Pani złożyć w dowolnym czasie. Może Pani uzyskać emeryturę od 6 października, ale decyzja od kiedy ustalamy emeryturę należy już do Pani. Jeśli nie wiemy, jaką decyzję podjąć, warto skorzystać z usług doradcy emerytalnego w placówkach ZUS. Przedłużenie zatrudnienia o każdy miesiąc wpłynie na podwyższenie wysokości emerytury.

W listopadzie kończę 65 lat, ale dobrze się czuję, dobrze zarabiam i bardzo chciałbym pracować dłużej. Czy zakład pracy może wysłać mnie na emeryturę?

Ma Pan zachowaną ochronę do wydłużonego wieku emerytalnego. Jedyną przyczyną wypowiedzenia nie może być wiek. Przejście na emeryturę jest to Pana prawo, zależy wyłącznie od Pana decyzji.

Czy ochrona przed zwolnieniem z pracy obowiązywać będzie do osiągnięcia obniżonego wieku emerytalnego, czy też do 67 lat dla mężczyzn?

Dla osób, które są objęte ochroną przed wejściem w życie ustawy „wiekowej”, czyli przed 1 października, zostanie zachowana ochrona do osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego. Pozostałe osoby zostaną objęte ochroną na cztery lata przed osiągnięciem wieku emerytalnego obowiązującego od 1 października tego roku - tj. 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn.

Obecnie jestem na świadczeniu przedemerytalnym i miałem je otrzymywać do ukończenia wieku emerytalnego. 3 września będę mieć 65-te urodziny. To do kiedy będę dostawać to świadczenie?

Prawo do świadczenia przedemerytalnego zachowuje Pan do osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego, czyli do ukończenia 66 lat i 7 miesięcy. Jednak w związku z obniżeniem powszechnego wieku emerytalnego od 1 październia (65 lat dla mężczyzn), może Pan zgłosić wniosek o emeryturę powszechną we wrześniu lub w październiku 2017 roku. Zgłoszenie wniosku w tych miesiącach spowoduje przyznanie prawa do emerytury od 1 października. Wtedy prawo do świadczenia przedemerytalnego będzie przysługiwało Panu do 30 września.

Czy ZUS sam zamieni to świadczenie na emeryturę w momencie, w którym przestanie mi je wypłacać, czy też nie?

ZUS nie zamieni Panu z urzędu przysługującego świadczenia przedemerytalnego na emeryturę powszechną. Wniosek o nią po 1 października powinien zostać złożony na 30 dni przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego (mężczyzna 65lat/kobieta 60lat). Jeżeli natomiast powszechny wiek emerytalny został ukończony przed 1 października, to wniosek można złożyć już we wrześniu. Pan kończy 65 lat 3 września, dlatego wniosek o emeryturę moża złożyć we wrześniu.

Skoro jestem na świadczeniu przedemerytalnym, to jakie dokumenty muszę złożyć w ZUS-ie o emeryturę i kiedy mam to zrobić?

Jeżeli ma Pan ustalony kapitał początkowy, to wystarczy złożyć wniosek o emeryturę. Należy go dostarczyć 30 dni przed ukończeniem wieku emerytalnego. W przypadku, gdy kapitał nie został wcześniej wyliczony - wraz z wnioskiem o emeryturę niezbędne jest przedłożenie dokumentacji potwierdzającej wysokość wynagrodzenia za okresy do 31 grudnia 1998 r. (w przypadku gdy nie została załączona do wniosku o świadczenie przedemerytalne). Podstawowym dokumentem potwierdzającym wysokość wynagrodzeń jest wystawione przez pracodawcę albo prawnego następcę pracodawcy zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu na druku ZUS RP-7. Dokumentem potwierdzającym wysokość wynagrodzeń jest też legitymacja ubezpieczeniowa zawierająca wpisy o zatrudnieniu i wynagrodzeniu. Jeżeli zakład pracy został zlikwidowany - wysokość zarobków może potwierdzić jednostka przechowująca dokumentację zlikwidowanego zakładu pracy, np. archiwum. Okresy zatrudnienia z pewnością zostały wystarczająco udokumentowane przy ustalaniu prawa do świadczenia przedemerytalnego.

Czy za okres, kiedy byłem na świadczeniu przedemerytalnym ZUS mi coś doliczy? A może wyliczając moją emeryturę odejmie od moich pieniędzy odłożonych w ZUS sumę wypłaconych dotychczas świadczeń przedemerytalnych?

Świadczenie przedemerytalne przyznane po 1 stycznia 1999 r. pozostaje bez wpływu na wysokość wyliczonej emerytury. Świadczenie takie wypłacane do 31 grudnia 1998 roku zostanie zaliczone do kapitału początkowego, jako okres nieskładkowy i zwiększy wysokość przyznanej emerytury. Świadczenie przedemerytalne nie pomniejsza podstawy wymiaru emerytury powszechnej.

Czy jest możliwość, aby ZUS przeliczył mi moją emeryturę wcześniejszą mieszaną uwzględniając nową kwotę bazową?

Nie. Część emerytury na tzw. starych zasadach ustalana jest na dzień przyznania prawa do emerytury. Kwota bazowa ustalana jest na ten dzień i nie podlega przeliczeniu.