ZUS nie wyliczy nam kapitału początkowego „z urzędu”. Trzeba złożyć wniosek [wideo]
Czy każdy musi złożyć taki wniosek do ZUS? Kiedy najlepiej to zrobić? Jakie dokumenty trzeba załączyć? - odpowiadamy po dyżurze. Na pytania o kapitał początkowy odpowiadała Violetta Skowron z bydgoskiego Oddziału ZUS.
Nasz czwartkowy dyżur cieszył się ogromnym zainteresowaniem. Na Państwa pytania odpowiadała Violetta Skowron z Oddziału ZUS w Bydgoszczy.
1.Czy każdy z nas musi mieć wyliczony kapitał początkowy?
Zgodnie z ustawą emerytalną z 17 grudnia 1998 roku, każdy ubezpieczony urodzony po 31 grudnia 1948 roku musi mieć ustalony kapitał początkowy, bo stanowi on integralną część przyszłej emerytury.
Kapitał początkowy to teoretyczne odtworzenie składek na ubezpieczenie społeczne na dzień 1 stycznia 1999 roku. W wyniku tego zostaje ustalona hipotetyczna emerytura na dzień 1 stycznia 1999 roku.
2.Z jakich lat Zakład Ubezpieczeń Społecznych oblicza kapitał początkowy?
Podstawa wymiaru kapitału początkowego ustalana jest z wynagrodzeń osiągniętych do 31 grudnia 1998 roku. Podstawa wymiaru może być ustalona z dziesięciu kolejnych lat kalendarzowych lub z dwudziestu najkorzystniejszych lat całego okresu ubezpieczenia, a jeżeli osoba uprawniona była do renty z tytułu niezdolności do pracy na dzień 1 stycznia 1999 roku, można przyjąć wskaźnik podstawy wymiaru z renty, jeżeli jest to korzystniejsze.
Ubezpieczonym, którzy urodzili się po 31 grudnia 1968 roku, a z racji młodego wieku nie mogli sobie wypracować dziesięciu kolejnych lat, podstawę kapitału początkowego ustala się z faktycznego okresu ubezpieczenia.
Z tego wariantu mogą też skorzystać osoby urodzone przed 31 grudnia 1968 roku, które przebywały na urlopie wychowawczym, odbywały służbę wojskową lub kontynuowały naukę na studiach wyższych i to było powodem niewypracowania kolejnych dziesięciu lat lub dwudziestu lat przez cały okres ubezpieczenia.
3.Co się wlicza do okresów składkowych? Czy również zalicza się do nich służba wojskowa?
Okresy składkowe określa art. 6 ustawy emerytalnej. Do okresów składkowych między innymi zalicza się: wszystkie okresy podlegające ubezpieczeniu z tytułu zatrudnienia, okresy pobierania zasiłku dla bezrobotnych, ubezpieczenie społeczne duchownych, okresy czynnej służby w wojsku polskim lub okresy jej równorzędne (zastępczej służby wojskowej), jak również okres urlopu macierzyńskiego.
4.Chciałabym się dowiedzieć jakie dokumenty muszę przedstawić do ZUS-u, aby naliczono mi kapitał początkowy. Pracę rozpoczęłam w 1985 roku. Trzy lata pracowałam w jednej firmie, a w obecnym zakładzie jestem zatrudniona od 28 lat. Podczas całej mojej kariery zawodowej nie miałam żadnej przerwy w zatrudnieniu - nawet urlopu wychowawczego.
Do ZUS-u należy przedłożyć wniosek ZUS kp-1, kwestionariusz okresów składkowych i nieskładkowych ZUS Rp-6. Z wnioskiem należy złożyć wszystkie dokumenty potwierdzające zatrudnienie do dnia 31 grudnia 1998 roku, tj. świadectwa pracy oraz dokumenty potwierdzające osiągnięte w poszczególnych latach wynagrodzenia, tj. zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu, druk Rp-7 lub dokumentację źródłową tj. legitymację ubezpieczeniową, angaże, umowy o pracę.
5. Przez dwa lata byłam na urlopie wychowawczym udzielonym w trakcie zatrudnienia. Jakie dokumenty muszę przedłożyć do ZUS, by obliczył mi kapitał początkowy?
Należy złożyć wniosek kp-1, dołączyć do niego świadectwa pracy do 31 grudnia 1998 roku i zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu (rp-7), jak również akty urodzenia dziecka lub dzieci.
6.Urodziłam się w 1946 roku. Jestem już na wcześniejszej emeryturze od 2001 roku. Czy mogę mieć wyliczony przez ZUS kapitał początkowy?
Prawo do naliczenia kapitału początkowego mają urodzeni po 31 grudnia 1948 roku.
Osoby, tak jak pani, urodzone w 1946 roku i mające ustalone prawo do emerytury na starych zasadach, które nie kontynuowały ubezpieczenia po osiągnięciu ustawowego wieku emerytalnego, nie mają prawa do ustalenia kapitału początkowego.
7. Czy szkołę przyzakładową i służbę wojskową wlicza się do kapitału początkowego?
Szkoła przyzakładowa jest okresem składkowym i jest liczona do kapitału początkowego, pod warunkiem, że zawarł z panem indywidualną umowę o praktyczną naukę zawodu. Służba wojskowa też jest okresem składkowym. Dokumentem potwierdzającym, który należy przedłożyć jest książeczka wojskowa lub zaświadczenie z WKU.
8.Mam 74 lata. Opłacam składki w KRUS. Z tych lat mam wyliczoną emeryturę rolną. Wynosi ona 400 zł. Czy mogę naliczyć sobie kapitał początkowy?
Ustawa emerytalna z 17 grudnia 1998 roku zakłada możliwość naliczenia kapitału początkowego dla osób urodzonych po 31 grudnia 1948 roku. W związku w tym nie ma pan prawa do naliczenia sobie kapitału początkowego.
9.Mąż wybiera się w tym roku na emeryturę, a nie ma jeszcze ustalonego kapitału początkowego. Pracował w trzech różnych zakładach pracy na terenie naszego regionu oraz w Stoczni Gdańskiej. Niestety, nie posiada żadnych dokumentów, świadectw pracy ani umów o pracę. Co w takiej sytuacji?
W takiej sytuacji należy odszukać archiwum zlikwidowanych przedsiębiorstw. Zakład Ubezpieczeń Społecznych będzie pomocny w tej sprawie.
Okresy nieudokumentowane świadectwami pracy mogą zostać uznane przez ZUS na podstawie stosownych wpisów w legitymacji ubezpieczeniowej męża.
10.Mam już decyzję o ustaleniu kapitału początkowego. W tym roku tym roku osiągnę wiek emerytalny. Czy ten kapitał będzie przeliczony? Jeśli tak, to czy muszę wystąpić z dodatkowym wnioskiem? Czy powiadomienia z ZUS o wysokości hipotetycznej emerytury są odzwierciedleniem faktycznej wysokości świadczenia, które otrzymam?
Z chwilą złożenia wniosku o emeryturę kapitał początkowy jest weryfikowany z urzędu w oparciu o bieżące przepisy. Zawiadomienia z ZUS o wyliczeniu hipotecznej emerytury określają przybliżoną wysokość świadczenia, jakie otrzymałaby pani w chwili faktycznego przejścia na emeryturę.
11.W latach 1996-1998 (w sumie prawie 3 lata) pracowałam w firmie, która już nie istnieje. Przed odejściem z pracy (zostałam zwolniona za porozumieniem stron) księgowa wpisała mi do książeczki zarobki. Przy naliczaniu kapitału początkowego ZUS nie uznał ich jednak, ponieważ przy zarobkach nie było imiennej pieczątki księgowej, tylko ogólna pieczątka firmy. Przyjął, że zarabiałam w tym czasie najniższą krajową. Dlaczego jest konieczna pieczątka imienna? Czy można coś jeszcze z tym zrobić?
Zgodnie z przepisami, potrzebna jest firmowa pieczątka pracodawcy oraz imienna pieczątka wraz podpisem pracownika.
Od każdej decyzji ZUS przysługuje prawo odwołania się do sądu w ciągu 30 dni od wydania decyzji. Mogła pani z tego prawa skorzystać. Ponieważ pani tego nie zrobiła, decyzja jest prawomocna.
W celu ponownego ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego za sporne lata, może pani dostarczyć dokumentację źródłową tj. kserokopie kart wynagrodzeń, umowy o pracę, angaże (dokumenty te mogą znajdować się w archiwum zlikwidowanych przedsiębiorstw.)
12. Mam 61 lat i obecnie nie pracuję zawodowo. Po technikum w 1975 roku podjęłam pracę i kontynuowałam ją do 1989 roku. W tym miałam 6 lat urlopu wychowawczego. Proszę mi odpowiedzieć, czy mam jakąkolwiek podstawę do wystąpienia o świadczenie emerytalne?
Tak. W pani przypadku jest podstawa naliczenia kapitału początkowego z lat 1975-1989. Wysokość pani emerytury będzie ustalona na bazie samego kapitału początkowego, ponieważ nie posiada pani ubezpieczenia po 31 grudnia 1998 roku.
13. W jakim wymiarze do kapitału początkowego zalicza się okres studiów wyższych?
Studia wyższe są zawsze okresem nieskładkowym uwzględnianym w wymiarze nie wyższym niż 1/3 uznanych okresów składkowych.
14.Jeżeli nie posiadam żadnych dokumentów potwierdzających wynagrodzenia do 31 grudnia 1998 roku, to w jaki sposób ZUS obliczy mi podstawę wymiaru za przepracowane lata?
Jeżeli z przedłożonych świadectw pracy wynika okres pana zatrudnienia oraz wymiar czasu pracy, ZUS za te lata do ustalenia podstawy wymiaru przyjmie wynagrodzenia minimalne obowiązujące w tych okresach.
15. Czy praca w gospodarstwie rolnym u rodziców jest uwzględniana do ustalenia kapitału początkowego?
Przy ustalaniu kapitału początkowego nie uwzględnia się żadnych okresów rolnych.
16. Jestem nauczycielką. Mam pytanie: jakim okresem do ustalenia kapitału początkowego jest urlop dla poratowania zdrowia?
Urlop na poratowanie zdrowia przysługujący nauczycielom jest okresem składkowym.
17. Przed 31 grudnia 1998 roku mam udokumentowany tylko okres służby wojskowej wynoszący 1 rok, 10 miesięcy. Czy mam prawo do ustalenia kapitału początkowego?
Nie, ponieważ przed 1 stycznia 1999 roku nie podlegał pan ubezpieczeniu społecznemu.
18. Od 1 września 1997 roku do 31 grudnia 1998 byłam słuchaczem Krajowej Szkoły Administracji Publicznej. Z tego tytułu pobierałam stypendium, od którego nie były odprowadzone składki na ubezpieczenie społeczne. Czy okres pobierania stypendium zostanie uznany do kapitału początkowego?
Stypendium wypłacane słuchaczom Krajowej Szkoły Administracji Publicznej przed 1 stycznia 1999 roku nie było objęte obowiązkiem ubezpieczeń społecznych.
W związku z tym w okresie pobierania stypendium nie była pani ubezpieczona, a zatem okres ten nie jest okresem składkowym. Nie jest także okresem nieskładkowym, o którym mowa w art. 7 ust 9 ustawy emerytalnej, ponieważ szkoła ta jest wyłączona z systemu szkolnictwa wyższego.