Fotografie z archiwum partii odkryte na nowo
Po odrzuceniu ideologicznej otoczki można powiedzieć po prostu: to świetne zdjęcia. Oglądamy Lublin, jakiego już nie ma
Albumów jest blisko 80, starannie oprawione i z pracowicie kaligrafowanymi opisami. Wszystkie były prezentem wysyłanym „z terenu” do Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Lublinie.
Zazwyczaj z dedykacją dla pierwszego sekretarza. Później albumy trafiły do Archiwum Państwowego w Lublinie, razem z książkami z biblioteki partyjnego komitetu przy Racławickich (obecnie rektorat Uniwersytetu Medycznego).
Lublin w budowie, fabryki, uroczystości w szkołach i na uczelniach, ale też takie ciekawostki, jak zdjęcie z zawodów modelarskich na lotnisku w Radawcu, czy wiec propagandowy z Lublina, prawdopodobnie z 1950 roku, przeciwko amerykańskiej interwencji w Korei.
Archiwum Państwowe właśnie rozpoczęło digitalizację tej lubelskiej kolekcji.
- Na razie zeskanowaliśmy blisko 60 albumów. Na prowadzonym przez nas portalu Lubelskie Archiwum Cyfrowe, lac.lublin.pl, w pierwszej kolejności udostępniamy ponad sto zdjęć przedstawiających Lublin - zapowiada Marek Krzykała z Archiwum Państwowego w Lublinie.
Wśród nich będą zdjęcia pochodzące z „Albumu pamiątkowego budownictwa lubelskiego 1944 - 1964”.
Fotografowi nie zależało na uwiecznianiu renesansowych zabytków, ale współczesnych inwestycji. Skupił się na prezentacji architektury, ale znalazły się tam też takie smaczki, jak dorożka uchwycona w kadrze przy pl. Wolności.
Oglądamy więc punktowce na ul. Głębokiej, zabudowę Bronowic, czy pawilon handlowy na Tatarach, jeszcze w rusztowaniach.
Nie mogło też zabraknąć „osiedla LSM”, na którym dzisiejsze wysokie drzewa są jeszcze małymi sadzonkami. Mamy też wnętrza z miasteczka akademickiego UMCS.
Gratką jest fotografia gmachu humanistyki w budowie (projekt Czesława Gawdzika), musiała więc ona powstać między 1961 a 1963 rokiem.
W albumie zdjęć z Lublina mamy też tzw. bonus w postaci kadrów z regionu na przykład przedstawiających przemysłowe zabudowania w Werbkowicach i cementownię w Chełmie.
Historyków sztuki i regionalistów z pewnością ucieszą fotografie dokumentujące budowę lubelskiego pomnika Bolesława Bieruta, który został odsłonięty 19 lipca 1979 roku. Monument zlokalizowany był na obecnym placu Singera.
- Te zdjęcia to świetny dokument tamtych czasów. Dziś trzeba na nie patrzeć bez kontekstu politycznego - podkreśla Zofia Jakóbczak z Archiwum Państwowego w Lublinie.
Warto też zwrócić uwagę na album z lubelskiej Fabryki Samochodów Ciężarowych. Te zdjęcia miały przede wszystkich dokumentować wizytę Edwarda Gierka w FSC, ale przy okazji powstał interesujący fotoreportaż o życiu zakładu produkcyjnego, którego już nie ma.
Oglądamy robotników przy pracy, ale też w czasie odpoczynku (uchwycona scena wspólnego leżakowania). Jest też kadr z oficjałki, jaką było zejście z taśmy produkcyjnej stutysięcznego żuka.
Zdjęcia z FSC są doskonałej jakości. Widać, że robił je fotograf z reporterskim zacięciem.
Niestety, nie znamy większości nazwisk autorów zdjęć z albumów Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Lublinie. Rzadko na końcu umieszczana była pieczątka z nazwiskiem fotografa.
Tak stało się m.in. w przypadku albumu z reprodukcjami makiet fabrycznych zabudowań Zakładów Azotowych w Puławach.
Tamtejsze zdjęcia zrobił fotograf z Gliwic, bo z tego miasta była pracownia projektowa zaangażowana w inwestycję.