Od pewnego czasu obserwuję aż nadto wyraźną skłonność do posługiwania się szykiem przestawnym, odbiegającym od codziennego, naturalnego porządku słów w zdaniu.
Oto znamienne gramatycznie fragmenty dwu artykułów: „Ile lat trzeba było – dwustu – żeby Amerykanie zrozumieli, że wyrzynali Indian?” i „Pojawiły się naciski, żeby nie promować tyle zdolnych dzieciaków”. Znamienne, bo pokazujące, że nawet osoby z...
W pewnym felietonie czytam: „Po pogrzebie córki urządziły w domu taty stypę. Była to jedna z najlepszych imprez, na których kiedykolwiek byłem”. Nazwanie stypy imprezą będzie dla mnie zawsze poważnym błędem stylistycznym, wręcz obyczajową...
Pani A.W. z Wrocławia prosi o przekształcenie konstrukcji „proszę tam nie jeździć” na postać z formą osobową czasownika i w związku z tym pyta: „Czy zdanie »proszę, nie jeździjcie tam« jest poprawne? Ciągle słyszę formę »jeździjcie« w radiu i w...
Lubimy zapożyczać, rezygnować z polskich liter. Popełniamy wiele błędów, przeklinamy. Chociaż czasem pozwalamy sobie na zbyt wiele, ojczyzna polszczyzna wciąż jest nam bliska.
W pewnym artykule czytam: „To jest powrót do mentalności i kalek umysłowych z czasów PRL-u, wzorów wróg – przyjaciel”.
W jednej ze współczesnych powieści widzę zdania: „Mi, człowiekowi z jedną głową, nie za bardzo się przydaje”, „Mi by się od razu zrobiło od niego niedobrze” i po przeczytaniu ich natychmiast... robi mi się niedobrze!!!
Dziesiątego lipca br. świętował swoje osiemdziesiąte urodziny jeden z najwybitniejszych muzyków śląskich prof. Jan Wincenty Hawel. A w prasie – głównie katowickiej – pojawiały się syntagmy typu „twórczość Jana Wincentego Hawela”, „Hawelowa...
Reguła gramatyczna jest jednoznaczna: przy rzeczownikach występujących tylko w liczbie mnogiej obowiązują liczebniki zbiorowe typu: dwoje, troje, czworo, pięcioro, kilkoro, np. dwoje, troje, kilkoro drzwi wychodzi (prowadzi) dokądś (nie: dwa,...
Wszystkie wyjazdy są podobne. Tylko czas podróży jest dłuższy lub krótszy. Okęcie. Te same uprzejmości pracowników linii lotniczych. Zawsze inne, niepowtarzalne – ale w gruncie rzeczy takie same – widoki górskich łańcuchów stworzonych z chmur i...
Na str. 241 swej ostatniej książki „Projekt: prawda” Mariusz Szczygieł przytacza następującą wypowiedź pewnej kobiety: „Bo jak chcę nabrać tych ciuchów, tych przydasiów różnych... Bo to są takie przydasie, a w tanich liniach trzeba odchudzić...
Nagromadzenie wielkich politycznych, społecznych emocji znajduje swoje ujście w języku. Jeśli się sami nie opamiętamy to żaden Bralczyk, Markiewicz, Miodek nie pomoga - mówi prof. Jan Miodek laureat nagrody Lux ex Silesia.
Pani G.K. z Wrocławia odwiedziła miejscowość Poniec koło Leszna i nie może się nadziwić, że tamtejsza ludność używa form do Ponieca, z Ponieca, Poniecem, w Poniecu.
Na uroczystość przyjechali wnukowie” – napisano w pewnym prasowym doniesieniu agencyjnym. „Czy nie należało się posłużyć formą wnuki?” – pyta Pani T.T. ze Skarżyska-Kamiennej. Jeśli wiadomość ta dotyczyła tylko chłopców, była pod względem...
Często wracam do pierwszego zdania „Bogów, grobów, uczonych” Cerama o cywilizacjach rodzących się nad wodami – zwłaszcza wtedy, gdy uświadamiam sobie, jak wiele nazw miejscowych zostało przeniesionych z prymarnych i bardzo starych nazw rzek:
W ubiegłym tygodniu usłyszałem w radiu w ciągu dosłownie kilku minut dwie znamienne wypowiedzi: „Polecamy dla małych dzieci” i „Podważa autorytet do państwa polskiego”. Znamienne, bo przylegające do składniowej ewolucji naszego języka.
Każdy Polak wie, że „sklep z antykami, cennymi zabytkami przeszłości, jak dzieła sztuki, porcelana itp., a także sklep z książkami, których nakład jest wyczerpany, lub z książkami używanymi” to antykwariat (z niemieckiego Antiquariat – od łac....
W szkicu krytycznoliterackim czytam: „We Francji każdy chyba wiodący polityk musi się jakoś na temat nowej powieści Houllebecqa wypowiedzieć”, „Houllebecq jest wiodącym pisarzem całej tak zwanej cywilizacji zachodniej, a nie wyłącznie wiodącym...
W pewnym reportażu prasowym przeczytałem: „Człowiek po wejściu do centrum Skopje doznaje opadu szczęki jak postać z kreskówki”, i od razu zasiadłem do pisania tego felietonu, bo trudno się nie zatrzymać przy formach „Skopje” i „opad”.
W jednym z felietonów literackich czytam: „Szczególnie niebezpieczna jest sytuacja, w której ostatnie opublikowane dzieło uzyskało miłe głaski od krytyków”, a mój komputer, do którego przed chwilą to zdanie wbiłem, podkreślił - oczywiście -...
Gdy chodzi nam o wyspę, lecimy na Islandię, jedziemy na Islandię, jesteśmy na Islandii, mamy rodzinę na Islandii.
W jednej z recenzji filmowych czytam: „Wszyscy jesteśmy dzikusami” – te słowa z tabliczki zawieszonej przez francuskich traperów na szyi martwego Indianina mogłyby być mottem „Zjawy”, „Po raz pierwszy z historią heroicznego trapera Amerykanie...
W telewizyjnym „Słowniku polsko@polskim” wystąpili przed paroma tygodniami uczniowie jednej z wrocławskich szkół muzycznych, którzy zwrócili uwagę na obowiązującą w ich branży różnicę między tercetem i triem.
W Kwaśniewicach stanął w ogniu dom. Jedzie, jedzie straż ogniowa, trąbka gra, sam komendant dziś prowadzi wóz (...) Dzielnych zuchów ma ogniowa straż” – śpiewał przed laty Piotr Janczerski z grupą skiflową NO TO CO. I właśnie o tę straż ogniową...
List Pani K.T. z Lubaczowa zaczyna się od przytoczenia słów piosenki ludowej śpiewanej przez Mamę Czytelniczki: „Pod jaworem, pod kantorem kalinejka pękała, a na tej ci kalinejce kukułecka kukała. Opowiedz mi, kukułecko, gdzie mój Jasio nocuje: cy...
Znajomi i studenci znają moje żartobliwe oświadczenie, że na pytania dotyczące końcówek –a, -u dopełniacza liczby pojedynczej rzeczowników rodzaju męskiego nie odpowiadam!
Przed laty żalili się kibice wrocławscy, jak w dopełniaczu odmieniać nazwę żużlowego klubu Atlas Sparta Wrocław: Atlasu czy Atlasa? Dziś nie ma dnia, by mnie ktoś nie spytał o dopełniacz nazwy klubu siatkarek: Impela czy Impelu? Rzadsze jest...
Rzecz o języku
W jednym z felietonów politycznych czytam: „Momenty były, było też sporo zaczepek i słownych utarczek”.
Polska Press Sp. z o.o. informuje, że wszystkie treści ukazujące się w serwisie podlegają ochronie. Dowiedz się więcej.
Jesteś zainteresowany kupnem treści? Dowiedz się więcej.
© 2000 - 2024 Polska Press Sp. z o.o.
